بویر نیوز – جمع‌آوری کارخانه‌های تولید شن و ماسه در بستر رودخانه بشار که سال‌ها ادامه دارد به سریالی از کشمکش بین مسئولان و کارخانه‌داران تبدیل شده که معلوم نیست انتهای آن به کجا ختم می‌شود.
فارس: همه ماجرا از این قرار است که برداشت بی‌رویه شن و ماسه از ساحل و بستر رودخانه بشار موجب وارد آمدن خسارات شدید به منابع ملی و محیط زیست شده و مناطق اطراف رودخانه بشار با خطراتی چون سیلاب مواجه هستند، از همین رو مسئولان به گزارش خبرگزاری فارس از یاسوج، همه ماجرا از این قرار است که برداشت بی‌رویه شن و ماسه از ساحل و بستر رودخانه بشار موجب وارد آمدن خسارات شدید به منابع ملی و محیط زیست شده و مناطق اطراف رودخانه بشار با خطراتی چون سیلاب مواجه هستند، از همین رو مسئولان استان کهگیلویه و بویراحمد از زمان مسئولیت سه تا چهار استاندار پیشین تصمیم به جابه‌جایی این کارخانه‌ها گرفتند ولی بعد از گذشت سال‌ها هنوز این سریال ادامه دارد البته گویا این روزها پیگیری موضوع با تفویض اختیار به دفتر فنی استانداری از سوی استاندار این استان کمی جدی‌تر است.
آنگونه که در ستاد بحران دو روز پیش این استان به تصویب رسید، می‌بایست فردا همه این واحدها به جز یک مورد همگی به دادگاه و مراجع قضایی به عنوان متخلف معرفی شوند تا به کمک قانون جلوی فعالیت آنها گرفته شود.
* معضلات اجتماعی تنها یک بهانه است
حسین کاظمی که پیگیری موضوع جابه‌جایی این کارخانه‌ها به وی سپرده شده، می‌گوید: تخلف کارخانه‌های شن و ماسه محرز است و باید بدون اغماض و امروز و فردا کردن تعطیل و به مکانی دیگر منتقل شوند.
داریوش دیودیده رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت اما نظر دیگری دارد و می‌گوید: برخورد ضرب‌الاجلی با واحدهای تولیدی و تعطیلی یکباره آنها بدون اینکه ما بستر لازم را برای جابه‌جایی آنها فراهم کنیم کاری نادرست است که با دستان خود صنعت تولید را تعطیل می‌کنیم.
از سوی دیگر همه مسئولان مربوطه و اعضای ستاد بحران این استان به ظاهر روی منطقه دلی‌بجک برای انتقال این واحدهای تولیدی به آن جا در مسیر بخش سپیدار بویراحمد متفق‌القول هستند ولی رئیس شرکت شهرک‌های صنعتی که متولی اصلی تامین زیرساخت‌های انتقال این کارخانه‌ها بوده، می‌گوید: امور اراضی استان به صورت رسمی زمین دلی‌بجک را در اختیار این شرکت قرار نداده و باید سند آن را به نام دولت و به نمایندگی از این شرکت صادر کند.
البته این همه ماجرا نیست و در حالی که ایراداتی به مکان در نظر گرفته شده برای انتقال این کارخانه‌ها که در نزدیکی یک روستا قرار دارد، مطرح است، برخی مسئولان از وجود معارضات اجتماعی در این منطقه خبر می‌دهند، موضوعی که البته با انتقاد تند محمد الفونه فرماندار بویراحمد مواجه شد.
وی که معمولا با صراحت بسیاری معضلات شهری و استانی را بیان می‌کند، این بار نیز به موضوع جابه‌جایی کارخانه‌های شن و ماسه واکنش نشان می‌دهد و می‌گوید: متأسفانه هر کاری در این استان می‌خواهد شروع شود، موضوعی به نام معارضات اجتماعی بهانه‌ای می‌شود برای کار نکردن مسئولان ولی من خدا را گواه می‌گیرم همه این مشکلات موجود ناشی از سوء مدیریت‌هاست زیرا هیچ مدیری نمی‌خواهد خود را به دردسر بیاندازد و درگیر کار و حواشی متأثر از آن شود و از ته دل کار کند.
محمد الفونه ادامه می‌دهد: بسیاری از ما به جای کار جدی و رفع گره‌ها و مشکلات، ماموریت و اضافه کاری برایمان مهم است وگرنه در استانی که میلیون‌ها هکتار جنگل دارد ما نباید از حل مشکلات و معارضات 20 هکتار آن عاجز باشیم.
و اما آنچه برای نگارنده مهم‌تر از سایر موارد است این است که اگر این واحدهای تولیدی در شرایط موجود که هنوز مکانی مطمئن برای انتقال آنها وجود ندارد، بخواهند از سوی مراجع قانونی تعطیل شوند، نیاز مردم و جامعه به مصالح ساختمانی از جمله شن و ماسه چگونه تامین می‌شود و اصولا در صورت انجام چنین اقدامی قیمت این مصالح چقدر افزایش پیدا خواهد کرد، آیا مسئولان با علم از این موضوع اقدام به طرح تعطیلی یکباره واحدهای تولیدی می‌کنند؟
از سوی دیگر آیا جمع شدن همه واحدهای تولیدی شن و ماسه در یک نقطه به عنوان مثال در دلی‌بجک موجب افزایش سرسام‌آور قیمت حمل و نقل این مصالح و به تبع آن افزایش قیمت تمام شده شن و ماسه نخواهد شد؟
بدون شک اینگونه خواهد بود و در صورت انتقال همه کارخانه‌های دو شهرستان سردسیری بویراحمد و دنا به یک نقطه و تمرکز آنها در منطقه دلی‌بجک شاهد افزایش قیمت کرایه بار در بسیاری از نقاط دورتر از منطقه دلی‌بجک خواهیم بود.
به هر حال مسئولان کهگیلویه و بویراحمد در آستانه یک تصمیم مهم هستند که اگر مصوبات ستاد بحران این استان که مهلت دو روزه را برای ادارات محیط زیست، صنایع و معادن و آب منطقه‌ای تعیین کرد تا متخلفین را به دادگاه بکشاند، اجرایی شود باید منتظر واکنش‌های زیادی از سوی تولیدکنندگان و مردم باشیم.
موضوعی که ولی دهبان‌نژادیان مدیرکل تعزیرات حکومتی این استان درباره آن می‌گوید: این تصمیم در آستانه نزدیک شدن به انتخابات به هیچ وجه به صلاح نیست و این کار باید کارشناسانه و به تدریج انجام شود.
وی می‌گوید: ما نباید حادثه بیافرینیم و تندروی کنیم بلکه باید با پرهیز از برخورد چکشی به گونه‌ای عمل کنیم که سوژه دست بیگانگان ندهیم و تعطیلی این کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی تبعات امنیتی ایجاد نکند.
به نظر می رسد داریوش دیودیده که کمتر از یک هفته است به مسئولیت مدیرکلی صنعت و معدن کهگیلویه و بویراحمد رسیده با یک چالش اساسی مواجه است که از بین حمایت از صنعتگران و تولیدکنندگان از یک‌سو و ممانعت از تخریب محیط زیست و منابع ملی از سوی دیگر، یکی را انتخاب کند و یا هم به گونه‌ای وضعیت را مدیریت کند که به هر دوی این اهداف برسد.
* تعطیلی این کارخانه‌ها چه تبعاتی دارد؟
نکته مهم‌تر در این بین این است که اگر این کارخانه‌داران به دادگاه معرفی شوند، بر اساس قانون، دادگاه از سازمان صنعت و معدن استعلام می‌گیرد که آیا این کارخانه‌ها پروانه بهره‌برداری دارند یا نه؟ موضوعی که وقتی با معاون سازمان صنعت و معدن در میان گذاشتیم، جواب شنیدیم که این افراد پروانه بهره‌برداری دارند و کار آنها غیرقانونی نیست.
البته برداشت از بستر رودخانه نیاز به مجوز دارد که با توجه به محدودیت زمانی این مجوزها، این کارخانه‌ها باید مجوزهای خود را تمدید کنند.
آنگونه که مدیرکل دفتر فنی استانداری کهگیلویه و بویراحمد به ما گفته است، تنها یک کارخانه شن و ماسه از مجموع 18 کارخانه شهرستان بویراحمد و شاید تنها 10 مورد از مجموع 54 کارخانه این استان مجوز قانونی دارند.
دادن مجوزهای زیست‌محیطی به این کارخانه‌ها در ساحل آرام رودخانه بزرگ بشار یاسوج و همچنین در دلی‌بجک نیز با طرح اشکالاتی از سوی برخی مسئولان مواجه شده است.
حسین کاظمی مدیرکل دفتر فنی استانداری در این‌باره می‌گوید: برای من جای سؤال است که محیط زیست در دل رودخانه بشار نگران مشکلات زیست‌محیطی نیست ولی برای صدور مجوز در دلی‌بجک که از رودخانه و روستا فاصله دارد، حساسیت نشان می‌دهد، موضوعی که البته با واکنش عطا پورشیرزاد مدیرکل محیط زیست مواجه شد.
عطا پورشیرزاد در این خصوص می‌گوید: قرار نیست اشتباهی که در مورد صدور مجوز زیست‌محیطی به واحدهای تولیدی شن و ماسه در ساحل بشار انجام شده، مجددا در دلی‌بجک نیز تکرار شود، بدون شک صدور مجوز در این نقطه جدید باید با دقت بیشتری صورت گیرد.
انتقادات به صدور مجوزهای زیست محیطی واحدهای شن و ماسه به همین جا ختم نمی‌شود و فرماندار بویراحمد نیز با انتقاد از آن می‌گوید: متأسفانه محیط زیست برای مجوز دادن نظرات گاها متناقضی می‌دهد و یک‌بار می‌گوید مشکل ندارد و دوباره می‌نویسد که مشکل زیست‌محیطی دارد.
مدیرکل محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد در پاسخ به این انتقاد می‌گوید: بحث کردن در مورد مسائل مربوط به محیط زیست باید علمی و تخصصی باشد و باید این را بدانیم که آلایندگی موضوعی مقطعی است و ممکن است فلان کارخانه امروز آلاینده باشد ولی فردا رفع آلایندگی بکند و مشکلات زیست‌محیطی را برطرف کند، اگر پاسخ به استعلامات متناقض است، دلیلش این است.
پورشیرزاد ادامه می‌دهد: در مورد دلی‌بجک نیز هدف این سازمان همکاری بود که بر این اساس مجوز زیست محیطی را صادر کرد ولی با پیدا شدن معارض و ارجاع موضوع، به ضوابط رجوع شد که از این حیث مشکلاتی زیست محیطی بر منطقه دلی‌بجک وارد است.
به هر حال اگرچه فردا بر اساس مصوبه ستاد بحران این استان می‌بایست واحدهای شن و ماسه به مراجع قانونی معرفی شوند ولی هنوز مکان در نظر گرفته شده برای انتقال این کارخانه‌ها قطعی نشده و مشکلات زیادی دارد.
سید محمد حسینی عابد رئیس امور اراضی استان کهگیلویه و بویراحمد اگرچه خود را آماده همکاری برای واگذاری زمین دلی‌بجک در بخش سپیدار بویراحمد می‌داند ولی این را هم می‌گوید که تاکنون زمین‌های زیادی به شهرک‌های صنعتی واگذار شده و همچنین درصد بالایی از ظرفیت این شهرک‌ها در کهگیلویه و بویراحمد خالی است که می‌بایست بسترهای لازم در این زمین‌ها و ظرفیت‌های خالی شهرک‌های صنعتی فراهم شود نه اینکه به دنبال واگذاری زمین‌های بیشتر باشیم.
وی تأکید می‌کند ابتدا زمین‌های واگذاری قبلی را تعیین تکلیف کنید بعد به فکر زمین جدید باشید.
جمالیان رئیس شرکت‌های صنعتی البته نظر دیگری دارد و می‌گوید: سند زمین دلی‌بجک در اختیار ما نیست و با وجود معارض اجتماعی مدرکی برای کار کردن در این نقطه نداریم با وجود اینکه زمین مورد نظر با مشکلاتی که در حریم روستا دارد به لحاظ کارشناسی تنها 6 هکتار آن قابلیت استفاده دارد و جوابگو نیست.
داریوش دیودیده رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت در سکانس پایانی بررسی این سریال که به نظر می‌رسد به این زودی‌ها تمام نمی‌شود، به ما می‌گوید: اینکه این کارخانه‌ها جابه‌جا شوند کاملا درست است ولی اینکه کجا مستقر شوند و چگونه حمایت شوند بسیار مهم است که باید کارشناسانه عمل کنیم.
وی ادامه می‌دهد: سازمان صنعت و معدن رسالت حمایت از تولید و صنعت را دارد و اگر به یکباره این واحدها را تعطیل کنیم باید به فکر دردسر بیکاری کارگران، کمبود مصالح ساختمانی، افزایش قیمت‌ها باشیم، اگرچه جابه‌جایی این واحدها در صورت انجام پیش‌بینی‌های لازم به صلاح است.
استاندار کهگیلویه و بویراحمد در طول سه ماهی که در این استان مسئولیت گرفته است بارها از تخریب ساحل رودخانه بشار انتقاد کرده و این تعبیر را به کار برده است که این تخریب‌ها در منابع ملی، آمپر من را چسبانیده و من تحمل این تخلف‌ها را ندارم.
آنگونه که وی گفته است در چند روز اول مسئولیتش در کهگیلویه و بویراحمد از طریق یکی از نشریات محلی متوجه وجود چنین معضلی می‌شود و بلافاصله دست به کار می‌شود، تلاشی که تاکنون نتیجه‌ای نداده است.
به هر حال باید بنشینیم و ببینیم ماجرای جابجایی کارخانه‌های تولید شن و ماسه از کنار ساحل رودخانه بشار به کجا می‌انجامد و چگونه مدیریت می‌شود.
——————-
گزارش از کریم بنام
