پایگاه خبری تحلیلی بویرنیوز – قاسم خشت زر:
یادمان شهدای درجه دار و سرباز تنگ گجستان در منطقه کوپن شهرستان رستم در سال ۱۳۴۲ بنا شد
پس از درگیری بین عشایر مظلوم و غشون پهلوی بیش از ۵۰ افسر و سرباز بیگناه کشته شدند و پس از آن و در سال ۱۳۴۲ بنای یادبودی توسط معمار آلمانی روی مزار این شهدا در محوطه پاسگاه کوپن بنا نهاده شد.
توضیحاتی در مورد جنگ گجستان:
جنگ گجستان در پی اعمال قوانین اصلاحات ارضی و خلع سلاح عشایر توسط حکومت پهلوی و نارضایتی خوانین ایلات بویراحمدی صورت گرفت،بدنبال این قانون خوانین و کلانتران که املاک و اراضی وسیعی در اختیار داشتند مجبور میشدند قسمت زیادی از این اراضی را مابین مردم تقسیم کنند.
و برای افراد و مردم عادی قانون خوبی محسوب میشد زیراکه زمین کشاورزی برای امرار و معاش زندگی به صورت رایگان نصیبشان میگشت. در آن زمان حکومت پهلوی درگیر نزاع و کشمکش های سیاسی بود،از جمله تشدید اختلافات روحانیون در همان برهه از زمان،محمدرضاشاه در مراسم افتتاح بنای یادبود مهندس ملک عابدی در شیراز سخنرانی و به خلع سلاح عشایر تاکید کرد،که باعث مخالفت و خشم خوانین گردید.
سرانجام با فشار نظامیان بر عشایر جرقه رویارویی های عشایر و نظامیان در کوهمره سرخی به رهبری حبیب الله خان شهبازی زده شد،در همین گیرودارها،تعدادی از خوانین من جمله عبداله خان و ناصرخان بویر احمدی در تهران حضور داشته و بر اوضاع و احوال نا به سامان کشور آگاه میشوند و درحالی که قرارداد قانون اصلاحات ارضی را امضا کرده بودند،به بویراحمد شتافتند و با خبر رسانی جاسوسان پهلوی مبنی بر اینکه جلسات متعدد مشکوکی در بویراحمد صورت میپذیرد و احتمال مخالفت خوانین با قانون اصلاحات ارضی و خلع صلاح عشایر خبر دادند.
همین اوضاع را تشدید نمود و با بمباران هوایی مناطق و منازل خوانین را مورد هدف و التیماتوم قرار دادند.
اما عبداله خان و ناصرخان کار خودشان را کرده بودند و رضایت تعدادی از کدخدایان را برای درگیری و رویارویی با نظامیان شاهنشاهی گرفته بودند،و با یورش به ژاندارمری روستای توت نده(بویراحمد)و جمع اوری اسلحه به حکومت اعلام جنگ نمودند،پس از این درگیری بمباران هوایی تشدید یافت و مجال به جنگجویان بویراحمدی داده نشد و عده ای عقب نشینی کردند و عبداله خان و ناصرخان مجبور به تغییر مکان شدند و به مناطقی از استان فارس رفتند.
بعد از مدتی خوانین و سران بویراحمدی، جنگجویانی را که قریب به سه هزارنفر بودند در کوه های صعب العبور گجستان که جزو استان فارس محسوب میشد هدایت کردند،و این چنین شد که درگیری تاریخی جنگ گجستان به رهبری عبداله خان بویر احمدی، ناصرخان بویراحمدی و به فرماندهی ملاغلامحسین سیاهپور که کدخدای یکی از طوایف بویراحمد بود صورت گرفت.که در واقع خود جنگ با شکست نظامیان صورت پذیرفت و تعداد زیادی از نظامیان کشته و خلع سلاح شدند.
اما با شروع بمباران هوایی در مناطق بویراحمدی نشین جنگجویان را زمین گیر کردند،حکومت با تشخیص بر شکست ادامه جنگ،تصمیم بر جنگ نرم گرفتند که در نتیجه آن عده ای از کدخدایان به ادامه دادن جنگ مخالفت کردند و نتیجه نهایی جنگ با کشته شدن عبداله خان در بستر خواب به دست نوکرش کشته شد و تسلیم و اعدام شدن خوانین از جمله ناصرخان و خداکرم خان و حسینقلی خان و جعفرقلی خان وفرماندهان شکست علنی صورت پذیرفت و در نتیجه هر دوقانون یعنی اصلاحات ارضی و خلع سلاح عشایر انجام گردید.
روحشون شاد و نام و یادشان همیشه جاودان
سربازان بی گناه و مظلوم.خدا رحمتشون کنه