بویرنیوز:
غلامرضا تاج گردون شب گذشته مهمان برنامه نمودار بود که این برنامه با موضوع بودجه سال ۹۲ در ساعت ۲۰ بصورت زنده از شبکه بازار پخش شد. در ادامه، مباحث مطرح شده در این برنامه به نقل از پورتال ارتباطات مردمی نماینده مردم گچساران و باشت منتشر می گردد:
برآیند مطالعه شما از بودجه سال آینده چیست؟ آیا مردم باید آماده شرایط سخت تری باشند؟ یا تسهیلاتی فراهم شده است؟
زیاد از بودجه نمی شود فهمید چه اتفاقی قرار است بیافتد، چون در بودجه از نظر اعداد و ارقام اتفاق خاصی نیفتاده، عدد بودجه سرجمع بیشتر شده است. در بحث بودجه چند نظر وجود دارد که انبساطی، انقباضی و واقعی بودن بودجه است. برخی ها بودجه را انبساطی می دانند و اعتقاد بر این است که بودجه را باید انقباضی بست.
انقباضی یعنی چه؟
یعنی اینکه وقتی مملکت از لحاظ درآمدها شرایط خوبی ندارد دولت می بایست خودش را جمع کند و بودجه را سخت گیرانه ببندد ولی این بودجه زیاد سخت گیرانه نیست و باز است.
بعضی ها می گویند بودجه انبساطی باشد و اگر شرایط خاصی پیش آمد متناسب با آن شرایط تنظیم صورت گیرد. اما آن چیزی که واقعا باید به آن نگاه کرد این است که بودجه را باید واقعی بست، نه بحث انبساط است و به بحث انقباض. باید ببینیم درآمد ها و منابع مان چقدر است و مصارف را بر این اساس تنظیم بکنیم، این بودجه، بودجه واقعی است.
بودجه سال ۹۲ طبق بررسی های اولیه نشان می دهد که در بسیاری از امور خصوصأ منابع واقعی نیست.
سهم غالب بودجه های سنواتی ما نفت و درآمدهای نفتی می باشد، در بودجه سال ۹۲ مثل سال ۹۱ وابستگی به نفت و درآمدهای نفتی کاهش پیدا خواهد کرد.
بحث هدفمندسازی یارانه ها در بودجه ۹۲ خیلی مهم و قابل توجه است. دولت اعلام کرد که درسال آینده قصد دارد یارانه پرداختی به هر ایرانی را به ۱۲۰ هزار تومان افزایش دهیم و این حرف بدین معنی است که در سال ۹۱ درآمدهای ناشی از افزایش قیمت و حامل های انرژی و تولیدات دستگاه های اصلی ۴۰ هزار میلیارد تومان وصولی داشتیم و این عدد در سال آینده ۱۲۰ هزار میلیارد برآورد شده است.
لازمه افزایش یارانه پرداختی این است که پایه های قیمتی خیلی افزایش یابد تا بتوانیم درآمد مورد نیاز کسب شود. در نتیجه مهم ترین وجه بودجه موضوع یارانه ها و افزایش قیمت هاست. که این موضوع باید در مجلس به بحث گذاشته شود و باید دید چه اتفاقی خواهد افتاد.
تمام سعی ما براساس وظیفه ذاتی نماینده بودن این است که بودجه به نحوی بسته شود که در بحث های اقتصادی، اجتماعی و امرار معاش مردم خللی وارد نشود. قطعأ دولت هم به این نکته توجه داشته است.
چند درصد از اتکاء بودجه به نفت کاهش پیدا کرده است؟
از نظر ریالی خیلی کم نمی شود ولی از نظر دلاری کم می شود. تولید و فروش نفت چون در یک پایه و عدد بزرگ ضرب می شود در بحث ریالی همان عدد قبلی بدست می آید.
البته در سال ۹۱ عدد پیش بینی شده وصول نشد و مثلأ اگر ۶۰ درصد وصول شده باشد و اگر فرض را بر این بگذاریم که در سال ۹۲ کل آن وصول شود یعنی ۴۰-۵۰ درصد رشد داشته ایم. در صورتی که بیشتر بر مالیات و دریافت از مردم
بحث تکیه بیشتر بر مالیات و دریافت مالیات از مردم چیست؟ اصولا معنی واقعی آن چیست و چه اتفاقی در کف جامعه می افتد؟
در بحث مالیات هم تغییر محسوسی نمی بینیم. مالیات در قانون بودجه سال ۹۱ ، ۴۵۴ هزار میلیارد است و در لایحه ۹۲ برابر ۵۲۰ هزار میلیارد است یعنی رشد قابل توجهی نداشته و درصد رشد منطقی می باشد.
اگر پایه های مالیاتی تغییر نکند با توجه به اینکه شرایط ما رکود است اگرنرخ تغییر نکند و مالیات های جدید تعریف نشود طبیعی اش این است که رشد اقتصادی + تورم ضربدر عدد مالیاتی سال گذشته می شود عدد مالیاتی سال بعد. ولی چون الان رکود است این مدل را زیاد نمی شود بکار برد.
چون اتکاء به نفت خیلی کاهش پیدا نکرده نمی توان گفت اتکاء به مالیات افزایش پیدا کرده است. ولی ظرفیت مالیاتی ما خیلی فراتر از اینهاست.
خیلی از کشورها ثروت ندارند و مالیات می گیرند. باتوجه به غنایی که در کشور هست آیا شایسته است که مالیات بدهیم؟
به عنوان مثال در یک خانواده و خانه وقتی می خواهید خرج کنید دارایی و سرمایه را نمی فروشید تا مایحتاج را تهیه کنید. این کار معقولی نیست. در اداره مملکت نیز به همین صورت است و نفت و معادن جزء دارایی ها و سرمایه های ماست و به نسل های آینده هم تعلق دارد و جزء هزینه های جاری نیست.
در سال ۸۲ تعاریف قانون بودجه تغییر کرد و مشابه استانداردهای جهانی شد مثلا ما عمرانی را می گوییم تملک دارایی های سرمایه ای و نفت را در قانون بودجه درآمد حاصل از فروش نفت نمی گوییم، می گوییم واگذاری دارایی های سرمایه ای یعنی دارایی مان را واگذار کردیم.
یک بودجه زمانی سالم است که این واگذاری و تملک به اندازه هم باشند، یعنی هر چه قدر دارایی می فروشیم به همام اندازه دارایی تملک کنیم و یعنی اگر ۱۰ واحد نفت فروختیم ۱۰ واحد کار عمرانی انجام دهیم.
مملکتی سالم کار می کند که هزینه های جاری را از درآمدهای جاری کسب کند یعنی اگر ما می خواهیم هزینه های جاری داشته باشیم و بخش هایی را تأمین کنیم نباید از درآمدهای نفتی باشد و باید از درآمدهای مالیاتی، خدماتی و از فروش خدمات دولت به مردم و غیره باشد .
بودجه ما ساختارا اشکال دارد. ما امسال حدود ۳۰ هزار میلیارد از دارایی ها را فروختیم و خرج هزینه های جاری کردیم. در سال آینده وضع بدتر است البته همیشه این رویه بوده ولی امسال رشد زیادی داشته است.
در سیاست های کلی برنامه چهارم و پنجم که مقام معظم رهبری ابلاغ کردند، این شکاف باید صفر شود و تا پایان برنامه که متأسفانه از آن فاصله گرفته ایم باید هزینه های جاری از درآمدهای جاری تامین شود که اصطلاحا به آن می گویند تراز عملیاتی بودجه صفر شود. در نتیجه باید آن را به صفر برسانیم که الان این عدد منفی است و ۳۰ هزار میلیارد می باشد.
پس اینکه سوال فرمودید آیا پرداخت مالیات با وجود داشتن این همه منابع منطقی است می گویم منطقی است و اتفاقا خیلی از مالیات هایی که باید بگیریم را نمی گیریم، مثلا برای کسانی که کارمند هستند و چند شغل آزاد در کنار آن دارند فقط مالیات کارمندی محاسبه می شود که در حقیقت باید مالیات همه جمع شود و پرداخت شود ولی این اتفاق نمی افتد.
آیا همه اقسام مالیات را باید پرداخت کنیم؟
بله، در همه جای دنیا مالیات ها طبق یک سیستم دقیق ثبت محاسبه می شود و گرفته می شود. ما در بعضی جاها خوب عمل نمی کنیم، مثلا مالیات بر ارزش افزوده در حال حاضر در کشور ما ۴ تا ۵ درصد است در بسیاری از جاهای دنیا این عدد ۱۳ تا ۱۷ درصد می باشد و هرچه مالیات بر ارزش افزوده کامل تر شود بقیه مالیات ها کاهش داده می شود. مالیات بر ارزش افزوده چون مالیات بر فروش می باشد اگر این زنجیره درست باشد هیچ کس نمی تواند از این زنجیره خارج شود. مثلا اگر در مراحل تولید یک محصول مثل تولید لباس ( پنبه، نخ، پارچه و ..) مالیات بر ارزش افزوده در هر مرحله وصول شود نیازی به گرفتن مالیات اضافه نیست و این کل درآمدهای مالیاتی را پوشش می دهد.
در نهایت وقتی درآمدهای مالیاتی کم می شود سراغ منابع نفتی می رویم.
دو پارامتر در کشور بر روی ارز تأثیرگذارند یکی بازار عرضه و تقاضای ارز و دومی بحث تحریم ها یعنی بحث روانی می باشد. باتوجه به اینکه وقتی عرضه زیاد شود قیمت رو به پایین می رود حال با توجه به صحبت های وزیر محترم امور خارجه که مذاکرات آلماتی را مثبت ارزیابی کردند در هر دو جنبه یک تاٌثیر مثبت رو به پایین بر قضیه حاکم شد . کسانی که در بازار ارز کار می کنند اگر یک همیت میهنی داشته باشند خیلی نباید روی این موضوع کار منفی بکنند زیرا نباید جامعه را در این شرایط دچار انفعال کرد .
در مورد تدبیر برای بودجه سال آینده نرخ ارز بر اساسی گذاشته می شود که حد اقل اثرات روانی آن کاهش پیدا کند . یکی از دلایل اصلی نوسان نرخ ارز در سال ۱۳۹۱ دو موضوع اساسی بود یکی اینکه سیاست را در مورد نرخ ارز دقیق نکرده بودیم و چند نرخی بودن ارز بیشترین آسیب را وارد کرد. دوم اینکه جدول منابع مصارف ارزی را خیلی تنظیم نکردیم یعنی نتوانستیم به گونه ای که متناسب با نیاز واقع جامعه و متناسب با ارزی که در اختیار جامعه است بازار را تعریف کنیم.
برای بودجه سال آینده درخصوص نرخ ارز چه کار خواهید کرد؟
یکی از دلایل رکود بسیار زیاد نرخ ارز در سال ۹۱ دوتا موضوع اصلی بود؛ یکی اینکه سیاست مان را درمورد ارز دقیق تعیین نکرده بودیم و این چند نرخی بودن ارز بیشترین آسیب را به ما وارد کرد. دوم اینکه جدول منابع مصارف ارزی مان را خیلی تنظیم نداشتیم یعنی نتوانستیم درست تعریف کنیم که متناسب با نیاز واقعی جامعه و متناسب با ارز در اختیار بازار را تعریف کنیم .
وقتی نتوانیم این کارها را انجام دهیم تقاضای اضافی در بازار بوجود می آید و وقتی نتوانیم ارز را تأمین کنیم قیمت بالا می کشد و چون بازار را ۲ نرخی و بعضا ۳ نرخی اداره می کنیم یک شکافی ایجاد می شود که خودبخود تقاضا را برای قیمت پایین تر بالا می برد و زمانی که تقاضا بالا برود قیمت هم بالا می رود و همه سعی می کنند که آن قیمت پایینی را بگیرند .
بناراین در بودجه سال ۹۲ متناسب با قانون برنامه باید یک نرخ ارز داشته باشیم . این نرخ فرقی نمیکند برای دولتی یا غیر دولتی باشد. در بودجه ۹۲ به یک نرخ تبدیل خواهد شد. حال اگر کسی از دولت خواست یک کالایی بخرد و دولت بخواهد کمک کند دولت یارانه آن قسمت را بالا می برد. این در بودجه ۹۲ لحاظ خواهد شد. اگر این تدبیر عملی شود شکاف ها نیز کم می شود و متناسب با منابع ارزی می توان بازار را تنظیم کرد.
آیا نرخ ارز کاهش می یابد؟
بحث مذاکرات و تحریم ها بیشترین تاٌثیر را خواهد داشت. انشاء الله دولت و مجلس با همدلی جلوی این روند صعودی ارز را بگیرند و مذاکرات به نحو مطلوب پیش برده شود تا اثرات روانی هم مثبت باشد و این خود باعث نزول در این مورد خواهد شد .
چیزی که از طرف مجلس می توانم بگویم این است که سعی می کنیم در ۳ ماهه اول سال هدفمندی یارانه ها اجرا نشود یعنی ارزش قیمتها بالا نرود و شوک جدید به جامعه وارد نشود، بعد هم یارانه ها را به سمت تولید سوق دهیم و هزینه ها را کاهش دهیم . هم در دولت و هم در مجلس این تصمیم را داریم که به کارمندان توجه بیشتری قرار دهیم و بدنه کارمندان را تقویت کنیم .
