مردم این روستا به گویش خاصی صحبت می کنند که به گویش “مارینی” معروف است. این گویش یکی از لهجه های “لُری” محسوب می شود که مردم روستاهای دیل و مارین در استان کهگیلویه و بویراحمد، و شهرهای دریس، دوستیران و سپیدان در استان فارس با اندکی تفاوت با این گویش صحبت می کنند.
بافت خانه های این روستا و نوع معماری آن طوری است که خانه های مختلف به هم اشراف دارند به طوری که حیات یک خانه می تواند مشرف به پشت بام خانه دیگری باشد. این بافت سبب شده تا گردشگران این روستا را به نام “ماسوله جنوب” بشناسند.
بقعه مبارکه امامزاده بی بی حمیده خاتون (س) یکی از مهمترین بناهای این روستا است که پشتوانه معنوی مردم آن محسوب می شود و از نظر گردشگران نیز مکانی مقدس محسوب می شود.
این روستا دارای باغ ها و محصولات کشاورزی متعددی مانند انار، لیموشیرین، لیمو ترش و انگور و هم چنین جنگل های متعدد بلوط، بادام و بَن می باشد. معروف‌ترین سوغات روستای مارین را صنایع دست بافت، انار، رب انار، دانه های خشک شده انار (معروف به “ناردون” یا “ناردُنگ”)، کره، ماست، روغن محلی، کشک و دوغ محلی و مغز بَن تشکیل می‌دهد که در این بین تولید مغز بن فقط در انحصار مردم این روستاست. “مغز بَن” که به گویش مردم این روستا “مَجِ بُه” گفته میشود بعد از طی چندین مرحله پخت و پز از میوه درخت کوهی بن یا بنه (به این درخت و میوه آن پسته کوهی و حبة الخضرا هم می گویند) به دست می آید. آش کاردَه، آش دوغ، شیربرنج، گِونَه و نان تیری، از غذاهای محلی معروف و خوش طعم این روستا هستند*.
وجه تسمیه روستای مارین به این دلیل است که در قدیم در آبادی های اطراف روستا که محل قدیمی روستای مارین محسوب میشده است، “مار” فراوان وجود داشته است اما این منطقه به دلیل آب و هوای خاص خود دارای مقادیر کمتری از این جانور بوده است. در واقع مردم این آبادی به گویش خود می گفتند که در این آبادی “مار نی” یعنی مار وجود ندارد. بعدها با مهاجرت مردم روستا به مکان کنونی آن، نام “مار نی” به این روستا داده شده که سپس این نام به نام کنونی آن یعنی ” مارین” تغییر میکند**.
یکی از نکات قابل توجه در مورد روستای مارین این است که آب آشامیدنی و نیز آب مورد نیاز کشت و زرع مردم این روستا به طور کامل از چشمه های فراوان آن تامین میشود. این چشمه ها دارای خواص درمانی و معدنی نیز میباشند اما تاکنون از این موهبت خدادادی استفاده بهینه نشده است. یکی از خواص اعجاب انگیز این چشمه ها این است که به دلیل لطافت و خلوص فوق العاده ای که دارند سبب تمیز و براق کردن زیورآلاتی همچون طلا و نقره میشوند**.
* ویکی پدیا با اندکی تغییر و تصرف
** نقل قول از یکی از اهالی روستا
