شنبه 24 خرداد 1393 - 0:29

نقش رسانه ها در پیشگیری از وقوع جرم

حمزه میرزایی

حمزه میرزایی–  يكي از موضوعاتي مهمی كه از منظر افزايش جرم و جنایت در جامعه مورد توجه جرم شناسان و جامعه شناسان قرار گرفته‏‌،‌ انعكاس مستقيم خشونت در برنامه ها و مطالب رسانه‌هاست.
در تعريف خشونت رسانه‌اي چنين گفته شده است : ‎ )اگر خشونت را هر گونه هجمه به هنجارهاي اجتماعي اعم از قانوني تعريف كنيم ‏، كليه فيلم ها، نمايش ها و برنامه هايي كه اعمال جنايي،‌قتل ‏، دزدي وبه طور كلي نقض قوانين را به نمايش مي‌گذارد و همچنين فيلم ها و برنامه‌هايي كه با هدف به ابتذال كشاندن زندگي جوانان و القاي اين مطلب كه ارزش گذاري براي لحظات زندگي امري بيهوده است ، به ارائه تصاوير و موضوعات هرزگي مي‌پردازند و يا رفتارهاي ناهنجاري نظير اعتياد به سيگار و ساير مواد مخدر را تبليغ مي‌كنند،‌ همگي در حوزه خشونت رسانه‌اي قرار مي‌گيرند: )
از آنجا كه كنترل (كامل شرايط و زمينه‌هاي اجتماعي و انساني و انگيزه ها و ويژگيهاي رواني) وقوع جرم امكان پذير نيست، براي اهداف پيشگيري از وقوع جرم درجامعه بايد با تحريك كنندگي و جرم خيزي احتمالي رسانه ها مقابله شود،اگر چه كنترل كامل رسانه‌ها نيز نه ممكن و نه مطلوب است.
ترسيم خط مشي انعكاس حوادث و مسائل خشن در رسانه ها ي گروهي و تعيين مكانيسم هاي اجرايي و نظارتي براي پياده شدن آن،‌قدم اول براي مقابله با جرم زايي رسانه‌ها به نظر مي‌رسد . اين خط مشي بايد محصول هم‎انديشي جرم شناسان،كارشناسان رسانه، روانشناسان، جامعه شناسان و صاحبنظران سياست باشد.
بازبيني محتواي برنامه‎ها و مطالب رسانه‌هاي صوتي ،‌تصويري و نوشتاري نيز به منظور اصلاح برنامه‌هاي موجود و توقف رويه‌هاي غير قابل اصلاح بايد مورد توجه قرار گيرد.
در این بررسی می توان از شاخصهای بدآموزی اخلاقی و امنیتی در اطلاع رسانی، قهرمان سازی از مجرمان، ناامن جلوه دادن جامعه، جوسازی و بزرگنمایی حوادث، بی اعتنایی به آسیب شناسی و ریشه یابی مسائل و … بهره جست.
این کار باید از مجاری قانونی و توسط متولیان رسمی انجام شود ابتدا باید ضرورت این امر توسط تیم های مطالعاتی، زیر مجموعه دستگاه قضایی تبیین شود و در قالب طرح توسعه قضایی مورد حمایت مسوولان بلندپایه قوه قرار گیرد و با رفع تنگناهای قانونی، زمینه های اجرایی شدن آن فراهم شود.
نقش رسانه ها در پیشگیری از وقوع جرم:
خشکاندن ریشه های بزه از طریق تأثیر بر فردی که از خود گرایشهای بزهکارانه نشان می دهد یا تاثیر بر محیط اجتماعی که خود یکی از قدیمی ترین رویاهای بشریت است.
بحث پیشگیری از جرم را آن دسته از حقوقدانان پیش کشیدند که نظام کیفری را برای کاهش اثرات جرم در جامعه کافی نمی دانستند، یکی از نخستین پیشگامان این وادی، جرمی(ژرمی) بنتام حقوقدان و فیلسوف انگلیسی بود. وی که در جستجوی راه حلی برای محو یا حتی الامکان کم کردن تعداد جرایم بود، به «ابزارهای مکمل» برای نظام کیفری اندیشید و «بر نقش آموزش و پرورش (و به ویژه شناخت قوانین)، مذهب و دولت در مراقبت از کودکانی که پدران و مادران آنان نالایقند و نیز بر فعالیتهای فرهنگی و غیره» تأکید کرد.
در عصر حاضر مهمترین ابزار فعالتیهای فرهنگی، رسانه های گروهی است که اتفاقاً نقش آن در پیشگیری از وقوع جرم، مورد تصریح جرم شناسان و حقوقدانان قرار گرفته است
قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز دولت را موظف کرده برای رسیدن به اهداف والای انسانی و اسلامی از رسانه های گروهی به صورت مطلوبی استفاده کند، در بند2 اصل3 قانون اساسی نیز بر (بالا بردن سطح آگاهی های عمومی در همه زمینه ها با استفاده صحیح از مطبوعات و رسانه های گروهی و وسایل دیگر) تأکید شده است
راهکارهایی در خصوص تقویت نقش رسانه ها در پیشگیری از وقوع جرم:
نظر به اهمیت نقش رسانه ها در پیشگیری از وقوع جرم، کارشناسان راهکارهای متعددی را برای استفاده از این قابلیت پیشنهاد کرده اند:
تولید و پخش برنامه هایی متناسب با ذهنیت و خواست اقشار مختلف مردم، تهیه و پخش برنامه های آموزشی با موضوعات مختلف فرهنگی، تربیتی، علمی و … توجه به کمیت و کیفیت برنامه های رادیو و تلویزیونی.
آموزش قوانین به صورت ساده، تهیه برنامه های داستانی به همراه تحلیل های علمی و انجام مصاحبه تخصصی در حوزه آسیبهای اجتماعی با کارشناسان مربوطه
اطلاع رسانی صادقانه و عالمانه با اولویت دادن به منافع عمومی، ارتقای سطح آگاهی و فراهم ساختن زمینه برخورد اندیشه ها با رعایت اصل بی طرفی.
پیشگیری از بزهکاری از طریق آموزش عمومی (شامل آموزش حقوق بشر، حقوق کیفری، وظایف و عملکرد نهادهای قضایی و اجتماعی و آموزش نحوه همکاری پلیس و مردم)، انعکاس صحیح اخبار جرایم، انعکاس صحیح عوامل مختلف حقوقی، قضایی و اجتماعی منجر به جرم، اصلاح و بهبود محتوای برنامه های نمایشی .
شواهد امر حاکی از آن است که شورای نظارت بر عملکرد صدا و سیما آن طور که باید و شاید فعال نیست، این در حالی است که می توان به ابتکار قوه قضائیه کمیته سیاست جنایی را در زیر مجموعه آن فعال کرد تا رسماً به سیاستگذاری و نظارت بر عملکرد صدا و سیما در این خصوص بپردازد.
هر گونه سیاستگذاری و اقدام اصلاحی در خصوص استفاده از رسانه ها در توسعه قضایی و کاهش جرم در جامعه، باید مبتنی بر ارزیابی دقیق از وضعیت جرم در جامعه باشد که خود منوط به انجام پژوهش های میدانی در سراسر کشور می باشد. بدیهی است این مطالعات باید از کانال نهادهای رسمی و قانونی متولی امر انجام شود، لذا مشخص ترین پیشنهاد این مقاله آن است که:
حضور قوه قضائیه در شورای نظارت بر صدا و سیما پررنگ شود و هر گونه تحول و اصلاح از آن مجرا انجام شود
با تقویت تعامل با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (هیأت نظارت بر مطبوعات) دغدغه های سیاست جنایی در مورد فعالیت مطبوعات ونشریات ، منعکس و توجه به آن درخواست شود.

کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی

نظرسنجی
فعلا نظرسنجی در جریان نیست
لینک کوتاه : https://boyernews.com/?p=108558
به اشتراک بگذارید:
نظرات کاربران :

دیدگاه شما