یاسوج؛ شهری که برونش روح می نوازد و درونش دل آزار/تصاویر

یاسوج شهری که طبیعت برونش روح می نوازد و ساختار درونش دل می آزارد، به شدت نیازمند پیرایشی کارشناسانه است.

به گزارش خبرنگار مهر، چهره ای نازیبا، شایسته شهری نیست که عنوان پایتخت طبیعت ایران را یدک می کشد. یاسوج که طبیعت بکر و زیبایش دل هر بیننده ای را می رباید، این روزها با بی نظمی مبلمان شهری و فضاسازیهای غیر کارشناسانه دست و پنجه نرم می کند.

زیبایی و اصول زیباشناختی از گذشته ای دور توسط ایرانیان شناخته شده بود. زیگوارتهای عیلامی و سومری و پس از آن باغهای هخامنشی پاسارگاد، شوش و تخت جمشید که آنرا باغ سنگی نیز نامیده اند نمونه هایی از بکار بردن اصول زیباشناختی محیطی در ایران کهن است.

منطقه یاسوج که از آن به عنوان دروازه پارس یاد می کنند، با گشوده شدن باب مدرنیته هنوز هم لنگ لنگان راه پیشرفت را طی می کند و هنوز به آن چیز که شایسته پایتخت طبیعت ایران است، نرسیده است.

اگر چه تنها 50 سال از عمر این شهر می گذرد اما رشد سرطان گونه و غیر اصولی شهر، بر چهره اش زخم آشفتگی و گرد پیری نشانده و این شهر جوان را به پیری زودرس رسانده است.

اما شهر صرفا مجموعه اي از میدان، بازار، خیابان ها، بزرگراه ها و ساختمان هاي بلند و کوتاه نیست بلکه هر شهر داراي روحی جمعی و عمومی است که وجه اشتراکهای زیادی بین انسان ها ایجاد می کند.

زیبایی، آراستگی، پاکیزگی و انسجام بخشی از ویژگی ها و معیارهای مهم ارزیابی شهری سالم و آرامش بخش است و نقش مهمی در ایجاد وابستگی به محل زندگی دارد. بر این اساس وقتی شهروندان به محل زندگی خود علاقه نداشته باشند، در نگهداری و زیبایی آن نیز از خود، حساسیتی نشان نمی دهند.

با این حال زیباسازی شهر فرایندی است که به توسعه کیفی فضای آن و ارتقای کیفیت زندگی شهری می پردازد تا به شکل گیری شهر سالم، فرهنگی و انسان مدار برسد.

به طور کلی سیمای رنگی یک شهر را می توان در نمای ساختمانهای مسکونی، تجاری، اداری و …، باجه ها  ایستگاههای اتوبوس، تلفن، روزنامه، پلیس و …نورآرایی معابر، فضاهای سبز و آب نماها در شب، تبلیغات اعم از ثابت و متحرک  بیلبوردها، بنرها، وسایل نقلیه عمومی و …ویترین و تابلوی مغازه ها، ترکیب رنگ گیاهان در فضاها مثلا در میادین و ..خلاصه کرد.

عوامل و عناصر زاید از کیفیت محیط زندگی شهروندان می کاهد و ساماندهی آنها در بهبود و كيفيت فضاي شهري بسیار اثرگذار خواهد بود.

چهره نازیبای شهر آرامش از شهروندان ربوده است

پایتخت طبیعت ایران، که در در دامنه دنا آرمیده و بلوطهای هزار ساله و چشمه ساران زلال و کوههای سر به فلک کشیده اش دل هر بیننده ای را می رباید، به لحاظ بصري و منظر عمومي داراي اغتشاشات و بي‌نظمي‌هاي فراواني است.

رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی یاسوج در این خصوص گفت: الگوی نامناسب شهرسازی در این استان محیطی نازیبا و ناآرام را برای شهروندان ایجاد کرده است.

سید حسام‌الدین نبوی‌زاده در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: روند کنونی چهره ظاهری شهرهای استان، با از بین بردن حساسیت اذهان مردم و عادت به نازیبایی‌ها، ‌موجب ایجاد روحیه کسالت در جامعه می‌شود.

وی بیان کرد: الگوی شهرسازی در این استان به گونه‌ای طراحی نشده‌ که موجب ایجاد محیطی زیبا و آرام‌بخش برای ساکنین آن شود.

نبوی زاده ایجاد امکان برای مشارکت مردم در زیباسازی شهری را یکی از راهکارهای حل این مشکل برشمرد و اظهار داشت: از آنجا که در این استان، شهرداری‌ها به تنهایی توان و هزینه کافی را برای زیباسازی شهرها ندارند، استفاده از اوقات فراغت و خلاقیت شهروندان با الگوی کار جمعی، راهکار موثری برای حل این مشکل است.

نبوی‌زاده تصریح کرد: تداخل صنوف آلاینده با برخی صنوف مرتبط با تأمین مواد غذایی مانند همجواری تعمیرگاه‌ها با قصابی‌ و نانوایی، شهر را نازیبا کرده است.

وی ‌رها شدن زباله‌ها و نخاله‌های ساختمانی در نقاط مختلف شهر را در چهره شهرهای این استان موثر دانست و  تاکید کرد: ماندن طولانی زباله‌ها در یک محل موجب جاری شدن شیرابه زباله‌ها، خطرات زیست محیطی و جمع شدن حیواناتی چون موش و گربه می‌شود که این موضوع چهره شهر را نازیبا می‌کند.

وی ادامه داد: رشد مراکز عرضه مرغ زنده، مشکلات جمعه‌بازار در ورودی شهر، تجمع و استقرار وانت‌بارها و میوه‌فروش سیار، عدم آسفالت برخی بلوارها، شکستگی لوله‌های آب، عدم یکسان‌سازی بازار شهرهای این استان و مواردی از این دست از مصادیق نازیبایی‌های شهرهای این استان است.

نبوی‌زاده عنوان کرد: آگاهی‌بخشی لازم در رابطه با تأثیرات شگرف زیباسازی شهری بر جسم و روان انسان صورت نگرفته است و رسانه‌ها نیز در این زمینه نقش موثری دارند.

به گفته کارشناسان، وجود زباله و مواد زاید در گوشه و کنار یک محیط شهری به طور ناخود آگاه القاء کننده این تفکر است که در این مکان می توان هنجار های رفتاری را نادیده گرفت.

بر عکس یک محیط زیبا و آراسته به طور کلی این تفکر را القاء می کند که بر این محیط نظارت مداوم وجود دارد و رفتار در این محیط تابع هنجار ها و قواعد مشخص است.

عنصر رنگ در زیباسازی یاسوج نقشی ندارد

 اما عوامل متعددي مانند ضعف تجهيز اصولي و مناسب در مبلمان شهري، وجود عناصر ناقص زيبايي و خوانايي محيط، رنگ‌آميزي‌هاي غيراصولي و سليقه‌اي عناصر محیطی و … در به‌وجودآوردن اين اغتشاشات نقش ويژه‌اي ايفا مي‌كنند.

یک هنرمند هنرهای تجسمی در این خصوص گفت: رنگ به عنوان يكي از مهمترين عناصر بصري مي‌تواند نمودي فعال و تاثيرگذار در منظر عمومي يك شهر داشته باشد.

عبدالرسول شریفی در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: متاسفانه این موضوع در این شهر نقش کم رنگی را ایفا می کند و در حال حاضر هيچ گونه ضابطه‌اي حتي به لحاظ نظارت تخصصي، بر روند رنگ‌آميزي شهري حاكميت ندارد و در بيشتر مناطق شهری بدون هر گونه کار كارشناسي و تنها بر پايه سليقه‌هاي شخصي به این مهم مبادرت می ورزند.

وی بیان کرد: تاثیر انتخاب رنگ، نوع رنگ، جنس رنگ و محل رنگ آمیزی در مناظر شهری آنقدر مهم است كه در كشورهاي اروپايي، كميته‌هاي نقاشي ديواري براي 15 سال آينده شهر هم سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي کرده و پيش‌بيني‌هاي لازم در صورت تغيير بافت‌ها و معماري‌‌ها سال‌هاي آينده را هم در نظر مي‌گيرند و بر همين اساس برنامه‌هاي آينده نقاشي و گرافيك شهري را تدوين می کنند.

شریفی تصریح کرد: رنگها به دلیل کارکردهای ارگونومیکی و ارتباط مستقیمی که با احساسات و عواطف انسانی برقرار می کند، نقش مهمی در تزئین ادوات و فضاهای شهری دارند.

وی اظهار داشت: به کارگیری هوشمندانه این خواص در راستای تلطیف فضاها و ایجاد و القای آرامش بصری به مخاطبان شهر وظیفه و هنر مدیریت امروزه جوامع بشری تلقی می شود.

فضای درون و برون یاسوج هارمونی ندارند

فضاي شهري به عنوان محیطی که رفتارهاي عمومی انسانها در آن ها جریان دارد، همواره در تعامل با انسان است و به همین دلیل سازمان های مرتبط با پرداختن به مقوله زیبای شناسی می توانند در ادراک شهروندان نسبت به فضاهای شهری تاثیر به سزایی داشته باشند.

یک کارشناس شهرسازی نیز به خبرنگار مهر گفت: اگر در یک شهر هارمونی وجود نداشته باشد، بی نظمی و نازیبایی در هر نقطه از شهر بروز خواهد کرد.

راضیه ملک زاده افزود: یکی از عوامل مهمی که باید مدنظر قرار دهیم‌، به وجود آوردن این هارمونی بین رنگ،‌ فرم‌، فضا و زمان  و بیرون و فضای درون و بیرون شهر است و اگر این هماهنگی ایجاد شود‌، شهری زیبا خواهیم داشت و این هماهنگی بدون در نظر گرفتن دانش این کار‌، ساده نیست.

ملک زاده با انتقاد از وضعیت کنونی درون شهر یاسوج تصریح کرد: فضایی که آموزشی است یا فضایی که به نوعی کاربردهای تجاری و اقتصادی دارد‌، هر کدام باید تعریف زیبایی شناسی خودش را داشته باشد تا بتواند اثرات مطلوبی را به به دنبال داشته باشد اما در شهر یاسوج چنین نیست.

متاسفانه این روزها گذرمان به هر خیابانی که می افتد، انواع تبلیغات را می توانیم بر روی دیوار ها، کیوسکها، سطلهای زباله و … مشاهده کنیم.

در حالی که می توان به جای این هجمه عظیم نازیبایی از نقاشی خیابانی البته با رعایت هارمونی و زیبایی استفاده کرد.

فضای سبز یاسوج در خور پایتخت طبیعت ایران نیست

 اما امروزه مفهوم شهرها بدون وجود فضای سبز موثر در اشکال گوناگون آن قابل مقایسه نیست.

فضاهای سبز شهری به عنوان جزء ضروری و لایفنک پیکره یگانه شهرها در متابولیسم آنها نقس اساسی را دارد که کمبود آنها می توانند اختلالات جدی در حیات شهرها به وجود آورد.

این فضاها هم از دیدگاه تامین نیازهای زیست محیطی شهرنشینان و هم از نظر تامین فضاهای فراغتی و بستر ارتباط و تعامل اجتماعی آن جایگاهی در خور اهمیت دارد.

رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد به خبرنگار گفت: فضای سبز شهر یاسوج در خور و شأن پایتخت طبیعت ایران نیست.

علی‌بخش شجاعی با اشاره به اهمیت فضای سبز در سلامت روانی افراد افزود: استانداردهای لازم برای این مقوله شهری رعایت نشده، بطوری که فضای سبز مناسب برای استفاده مردم وجود ندارد.

وی بیان داشت: متأسفانه شهروندان یاسوجی در دل طبیعت و سرسبزی‌ها از فضای سبز شهری محروم هستند.

شجاعی اظهار داشت: محدود فضاهای سبز شهری موجود در این شهر براساس اصول مهندسی طراحی نشده اند.

درختکاری ها در شهر استاندارد نیست/ محروم از طبیعت در دل طبیعت

رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان با انتقاد از  نوع درختکاری داخلی فضای شهر تصریح کرد: این‌گونه درخت و چمنکاری ‌بر اساس اصول استانداردها و متناسب با مبلمان شهری نیست.

شجاعی تصریح کرد: متوسط فضای سبز در کشور بین شش تا ۱۲ متر مربع است که متاسفانه در استان ما کمتر از نرم کشوری است.

وی بیان داشت: اگر چه این استان دارای طبیعت زیبا و دل انگیزی است اما این مسئله نمی تواند نیاز به فضای سبز شهری را کاهش دهد

.

رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به تخریب تپه سبز استانداری و قطع درختان این تپه عنوان کرد: درختان در فضای شهری نقش ریه را دارند و با قطع این درختان آلودگی شهر افزایش می یابد.

شجاعی یکی از اقدامات ارزنده در خصوص توجه به فضای سبز را اقدام استاندار سابق و استاندار کنونی در پاک‌سازی حاشیه رودخانه بشار عنوان کرد و افزود: این رودخانه زیبا اکنون جلوه‌ زیبای خود را نمایان کرده و لذت‌بخش شده است.

شهر یاسوج هویت یکسانی ندارد

استاندار کهگیلویه و بویراحمد هم در این زمینه می گوید: شهرهای کهگیلویه و بویراحمد هنوز به روستا شبیه اند و سید موسی خادمی زیبایی شهر یاسوج را مدیون نعمتی خدادادی دانست و افزود: این طبیعت زیبا بخشی از نیازهای شهروندان را مرتفع کرده و باید برای حفظ این طبیعت کوشید و اجازه نداد بدتر شود.

خادمی رودخانه بشار یاسوج و جنگلهای اطراف را از دیگر نعمتهای این شهر عنوان کرد و بیان داشت: طبیعت زیبا 50درصد کار مسئولین را جلو برده و باید بقیه نیازها را با مدیرت مرتفع کرد.

استاندار استان بر شناسایی روشهای جدید درآمد زایی در شهر یاسوج تاکید کرد و گفت: ایجاد انگیزه های اقتصادی برای جذب سرمایه گذار می تواند در این راستا راهگشا باشد.

وی به ساحل رودخانه بشار اشاره کرد و گفت: باید در کنار ساحل زیبای این رودخانه به دنبال جذب سرمایه گذاری در بخش گردشگری با رعایت اصول توسعه پایدار بود.

خادمی ترافیک، ورودی نامناسب، وضعیت رودخانه بشار و پارکها و کچلی شهر را از مشکلاتی دانست که باید برای رفع آنها تلاش کرد.

وی همچنین تصریح کرد: در شهر هویت یکسانی وجود ندارد که با مدیریت صحیح و علمی می تواند بهبود یابد.

به نظر می رسد تعامل مدیران شهر با کارشناسان مسائل مبتلابه شهری و علاقه مندان حوزه های معماری، شهرسازی و طراحی شهری در راستای تعریف و اجرای مطالعات مبنایی زیباسازی و طراحی مدلی کارا و بومی بر پایه آن یکی از راههای برون رفت از وضعیت کنونی شهر است که با انبوهی از مشکلات کوچک و بزرگ در هم تنیده دست به گریبان است.

شهرداری بایستی نسبت به تشویق مالکین برای جمع آوری اشیای اضافی از نماها اقدام کند زیرا کابلهای برق یا کانال های کولری که مشرف به فضاهای عمومی است به زیبایی شهر لطمات زیادی وارد آورده و مالکین در صورت امکان باید آن ها را از زاویه دید مردم جمع و یا آنها را همرنگ نمای ساختمان خود سازند تا زیبایی محیط حفظ شود.

از طرفی همکاری اداره برق از طریق جمع آوری کابل های آشفته و پایه های برق کج و معوج در نما مؤثر است و اما شهروندان نیز با تعویض تابلوهای فرسوده و ناقص مغازه ها و استفاده بهینه از بالکن منازل خود می توانند به زیباسازی کمک کنند.

اما چهره شهر به عنوان منبع افکار و اندیشه شهروندان آن شهر محسوب می شود و کیفیت آن بسیار با اهمیت است به طوری که این امر توان رقابتی شهر را براي جذب هر چه بیشتر سرمایه و شهروندان خلاق تقویت می کند.

برای حفظ حقوق شهروندان در زمینه داشتن محیطی زیبا، نه تنها مسئولان باید در زمینه زیباسازی اقدام کنند بلکه خود شهروندان نیز باید در حفظ و نگه داری این اجزا و رفع آلودگی ها، مسئولان را یاری نمایند تا پایتخت طبیعت ایران مأمن شایسته ای برای شهروندان و گردشگران باشد.