کتاب “ساجمه ریز ” (ساچمه باران ) به تلاش “حسن بهرامی ” شاعر گچسارانی و توسط انتشارات “مانا ” منتشر شده است .
به گزارش بویر نیوز این مجموعه گزینهای از بهترین غزلهای بومی شاعرانی است که در کهگیلویه و بویراحمد سکونت دارند و شعرشان آینه ای زیبا از اقلیم و فرهنگ آن دیار است.
دوستداران این آثار می توانند جهت تهیه آنها به شهر کتاب یاسوج مراجعه نمایند یا به شماره تلفن 88948820تهران وموبایل 09121461485 نماینگی پخش کتابهای فرهنگ مانا در تهران تماس حاصل فرمایند
در مقدمه این کتاب آمده است :
لُری، زبان(گویش) غالب مردم کهگیلویه و بویراحمد است. این زبان(گویش) یکی از زبانهای(گویشهای) جنوبی از گروه غربی زبانهای ایرانی است.
وجود لغات فراوان لُری در شناسنامه ی قوم آریا یعنی شاهنامه ی فردوسی و همچنین صدها لغت مشترک با زبان فارسی میانه، بهترین دلیل برای ارزش این میراث گرانسنگ است.
شعر کهن کهگیلویه و بویراحمد در حوزهی بومی در سه قالب یاریار، دَیبلال و سِرُو نمود پیدا کردهاست که هر سه قالب به صورت تکبیت می باشند. وجود آثار قدرتمند در این سه قالب شعری نشانه‌ای از پیشینه ی عمیق فرهنگی این آب و خاک است.
نبودن پژوهشگران حرفهای در این خصوص باعث غریب ماندن و گمنامی این قالبهای شعری در بانک اطلاعات شعر بومی کشور شده است.
اغلب آثار بومی در این منطقه به شکل سینه به سینه نقل می شوند و سرایندگان بیشتر این آثار نامعلوم است.
با این حال کامحمد علیزاده و خداکرم خان بویراحمدی شاخصترین سرایندگان شعر بومی کهگیلویه و بویراحمد در قالب یاریار هستند.
تک بیتهای به جامانده از این دو شاعر برجسته و توانا از چنان قدرت و شکوهی برخوردار است که با اطمینان می توان گفت از نظر عناصر شعری با زیباترین آثار شعر فارسی برابری می کنند.
بعضی از پژوهشگران بر این عقیده اند که وزن قالبهای یاریار و دَیبلال برگرفته از شعر هجایی ایران باستان است و به مرور زمان از وزن عروضی تأثیر پذیرفته است اما با تقطیع مصراع به مصراع یاریارها و دَیبلالها میتوان دریافت که وزن آنها عروضی است. نیز میتوان حدس زد که وزن این دو قالب کهن شعری در مرحلهی میانی و گذار وزن هجایی به وزن عروضی باشد.
اگر چه زبان(گویش) لُری در گذر زمان به دلیل ایستایی و نازایی از نفس افتاده است و قالبهای شعری کهن رونق خود را تقریباً از دست دادهاند اما شاعران جوان بومی سرا از دهه ی شصت تا کنون با حرکتی نوین از شیوه های کهن پا فراتر گذاشته اند و در قالبهای غزل، مثنوی و دوبیتی آثاری شگفت خلق کردهاند که این حرکت نوین باعث پیداشدن هویت این زبان(گویش) و رونق دوبارهی آن شده است.
روی آوردن شاعران جوان به قالب های فارسی به ویژه غزل، مثنوی و دوبیتی اگر چه آسیب هایی را در پی داشته است اما شاعرانی که تسلط کافی بر قالبهای کهن بومی داشته اند، توانسته‌اند با حفظ فضا و زبان شعری این قالبها به ظرفیتی بدیع دست یابند و به شعر خود رنگ و بوی تازهای بدهند.
غزلهایی که به دستمان رسید، آینه ای تمام نما از غزل بومی کهگیلویه و بویراحمدند و هنرمندان و هنردوستان با خواندن این مجموعه، قطعاً این موضوع را تأیید خواهند کرد.
تنوع گویش و لهجه: در تمام زبانهای دنیا تنوع گویشی و لهجهای به اشکال گوناگون مشهود است. تفاوت لهجهای و حتی گویشی ایلات مختلف کهگیلویه و بویراحمد تا جایی پیش میرود که در دو طایفه از یک ایل امری کاملاً بدیهی است. تنوع لهجهای میان ایلات بویراحمد سردسیر، بخشی از بویراحمد گرمسیر، باشت و باوی و چرام بسیار ناچیز است و تا حدی است که هیچگونه مشکلی برای خواننده ایجاد نمیکند اما تفاوت لهجهای میان ایلات طیبی سردسیر و گرمسیر، بهمئی و بخشی از بویراحمد گرمسیر با دیگر ایلات آنقدر عمیق است که بعضی از واژهگان آنها برای دیگر ایلات غیرقابل فهم است و به نظر میرسد که به گویشی دیگر سخن می گویند.
در این اثر سروده های حسین سعیدنژاد و رسول سنایی و تا حدودی مصطفی مبارکی با دیگر سروده ها تفاوت دارند.
در کهگیلویه و بویراحمد هر شاعری برای خود رسم الخطی شخصی دارد و به همین دلیل خواندن شعرها کاری بس مشکل و حتی ناممکن است.
هماهنگ کردن شعرها طبق یک رسم الخط واحد در این مجموعه ی مستقل، کاری بسیار دشوار و طاقتفرسا بود که با تلاش و دقت شبانه روزی نگارنده بالاخره هر چند ناتمام اما اتفاق افتاد.
تنها راز مانایی زبانها و گویشها ثبت آفرینش های فرهنگی، هنری و علمی مختص به آنهاست و تنها ابزار ثبت این آفرینشها وجود رسمالخطی علمی و دقیق است.
همینجا از اساتید دانشگاه و پژوهشگران فرهنگ و ادبیات فولکلور میخواهم که تا دیر نشده، برای مرتفعشدن این معظل آزاردهنده، همت بگمارند و چارهای بیندیشند.
غزل بومی کهگیلویه و بویراحمد در مقایسه با قالبهای کهن شعر بومی این دیار با تمام تنوعی که دارد، در پارهای موارد از ناپختگی و فارس زدگی رنج میبرد و دلیل اصلی آن نداشتن شناخت کافی از ادبیات شفاهی و خرده فرهنگ های این مرز و بوم است که شاعران بومی سرا با رعایت این موضوع به مرزهای روشن‌تری پر و بال خواهند گشود.
کلام آخر اینکه مجموعه ای که پیش رو دارید، گزینه ای از بهترین غزلهای بومی شاعرانی ست که در کهگیلویه و بویراحمد سکونت دارند و شعرشان آینهای زیبا از اقلیم و فرهنگ آن دیار است.
