سخنگوی شرکت پخش فرآوردههای نفتی میتوانست از همان اول تنها به ذکر مراحل درست سوختگیری در پمپبنزینها اکتفا کند و بگویید در صورت انجام درست آنها خطری سهمیههای سوخت ذخیره شده در کارتها را تهدید نمیکند. این کار یکی دو روز بعد و زمانی که شایعهها مردم را نگران کرده بودند انجام شد تا مشخص شود تنها اگر افراد مراحل سوختگیری را رعایت نکنند و قبل گذاشتن نازل در جای خود اقدام به برداشتن کارت سوخت کنند، بهدردسر میافتند.
بويرنيوز– بنزین زدن در ماههای اخیر با توجه به افزایش قیمتها به خودی خود کار ترسناکی بهحساب میآمد برای همین در هفته گذشته وقتی شایعههای زیادی درباره پیمانههای ۳.۹۹ لیتری و روش محاسبه قیمت بنزین شنیدیم واقعا ترسیدیم. خیلیها شوخی کردند و گفتند برای اینکه شک و شبههای ایجاد نشود، بهتر است با خودمان ماشینحساب ببریم. حرف و حدیثها در این رابطه دقیقا از وقتی شکل گرفت که سخنگوی شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی تلاش کرد در گفتگو با یک رسانه موضوعی ساده را توضیح دهد، اما با وجود نیت خیری که داشت مرتکب اشتباهی تاکتیکی شد و بهیک سری از مسائل پیچیده فنی اشاره و غیرضروری اشاره کرد. نتیجه این اتفاق فاجعه بود و یک هفته شده که همه دارند درباره اینکه موقع بنزین زدن با خودشان ماشینحساب داشته باشند حرف میزنند. بالاخره نگران هستند و باید یکی به این نگرانی پاسخ بدهد. موافقید با هم موضوع را بررسی کنیم؟
بازگشت یک شایعه از صندوقچه عتیقهها
شائبه غیب شدن سهمیه سوخت، از همان روزهای اول سهمیهبندی بنزین در ایران به وجود آمد. منظورمان از روزهای اول سال ۸۶ است. در آن زمان بعضی صاحبان خودروها با مراجعه به جایگاههای سوخت اعلام میکردند سهمیه بنزین آنها در هر بار سوختگیری بیش از دو لیتر اضافهتر کم میشود. همین موضوع باعث شد تا تصور کمفروشی جایگاهها تقویت شود و متهم اول این موضوع کارگران جایگاههای سوخت باشند. هرچند مشخص شد آن بندگان خدا تقصیری در این موضوع نداشتند.
تقریبا در همان زمانها بود که یک پیام درگوشی دهان بهدهان میچرخید و بعضیها آن را در گوش آشناها و دوستانشان پچپچه میکردند. معلوم نیست اولین بار چه کسی آن را ساخته و حتی خیلیها عملی بودن آن را امتحان کردند. براساس این شایعه اگر شما پس از بنزین زدن و در حالی که هنوز نازل بنزین دستتان است، کارت سوخت را از دستگاه بیرون بکشید سیستم قاطی میکند و میتوانید مقداری بیشتر از سهمیه تعیین شده بنزین بزنید. به حق چیزهای ندیده و نشنیده!
خیلیها موقع شنیدن این حرف یک گوششان در بود و گوش دیگرشان دروازه، اما ظاهر شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی بهخودش زحمت داده و موضوع را چک میکند تا متوجه شود سیستم قشنگ باکلاسشان مقابل همین حقه ساده بیدفاع است. انتظار داشتید چکار کنند؟ بلافاصله دستبهکار شدند و نرمافزاری و سختافزار را طوری تغییر دادند که بنزین هدایت شده از نازل به باک بنزین اشخاص بهشکل پیمانههایی با ظرفیت مشخص محاسبه شود. از اینجا بود که آن عدد ۳.۹۹ لعنتی وسط آمد، اما سهمیهبندی بنزین و کارت سوخت ناگهان بهدست فراموشی سپرده شد. دقیقا تا ۲۴ آبان امسال.
همزمان با افزایش قیمت بنزین و بازگشت سهمیهبندی و کارتسوخت بعضیها دوباره آن شایعه قدیمی را از صندوقچه عتیقهها بیرون کشیدند بیاینکه بدانند شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی از مدتها قبل راه جلوگیری و سوءاستفاده از این روش را گرفته است. در نتیجه افراد بیاطلاعی که بهخیال خودشان میخواستند زرنگبازی کنند به اضافه افرادی که راه و روش درست سوختگیری را نمیدانستند و قبل از انجام مراحل سوختگیری، کارت خود را بیرون میکشیدند متوجه شدند مقداری از سهمیه سوختشان گم میشود. یک خبرنگار تصمیم گرفت ماجرا را از سخنگوی شرکت پخش فرآوردههای نفتی جویا شود و فاطمه کاهی هم کاملا صادقانه به سوالات او جواب داد.
به گفته او طراحی سامانه هوشمند سوخت برای جلوگیری از تخلف حاصل از بیرون کشیدن کارت در حین سوختگیری، به این صورت است که با وارد کردن کارت در کارتخوان و مشخص شدن مقدار سهمیه، با شروع سوختگیری، ابتدا ۳.۹۹ لیتر از سهمیه کسر میشود و شروع به سوختگیری میکند. پس از اتمام پیمانه اول، ۳.۹۹ لیتر دیگر از سهمیه کم میشود و مجددا سوختگیری ادامه پیدا میکند و این فرایند بهصورت پیمانه پیمانه تا انتهای سوختگیری ادامه پیدا میکند. اگر در حین سوختگیری کارت از کارتخوان بیرون کشیده شود مقداری که باقیمانده ۳.۹۹ لیتر است از سهمیه آن کارت کسر میشود. برای مثال اگر دو لیتر سوختگیری کرده باشید و کارت را بیرون بکشید، ۱.۹۹ لیتر بیشتر از سهمیه آن کارت کم میشود و اگر همان کارت، دوباره وارد همان کارتخوان شود، سهمیهای که بیشتر از مقدار برداشت شده از نازل کم شده است، به کارت برگردانده میشود.
باور کنید یا نه حتی یک کلمه از این توضیحات، اظهارات فاطمه کاهی و شرکت پخش فرآوردههای نفتی اشتباه نیست، اما چون روش اطلاعرسانی مقدرای پیچیده بوده مردم کمی گیج شدند. بلافاصله در شبکههای اجتماعی شوخیهایی ساخته شد و بعضیها جدی جدی خیال کردند موقع بنزین زدن واقعا باید همراهشان ماشینحساب ببرند و معادلههای مربوط به پیمانههای ۳.۹۹ لیتر را حل کنند. غافل از اینکه فرشته عدالت تنها قرار است یقه افرادی را بگیرد که هوس میکنند بنا بر همان توصیه شیطنتآمیز قدیمی موقع سوختگیری دست بهتقلب بزنند.
نترسید، نترسید نیازی به محاسبات ریاضی نیست
سخنگوی شرکت پخش فرآوردههای نفتی میتوانست از همان اول تنها به ذکر مراحل درست سوختگیری در پمپبنزینها اکتفا کند و بگویید در صورت انجام این کار هیچ خطری سهمیههای سوخت ذخیره شده در کارتها را تهدید نمیکند. او یکی دو روز بعد و زمانی که شایعهها مردم را نگران کرده بودند این کار را انجام داد و گفت: اگر افراد مراحل سوختگیری را رعایت نکنند و قبل مشاهده پیغام «لطفا کارت خود را بردارید» و گذاشتن نازل در جای خود اقدام به برداشتن کارت سوخت کنند، از سهمیه آنها کاسته خواهد شد. این سیستم در سامانه هوشمند از سال ۱۳۸۶ بهمنظور جلوگیری از تخلفات در سیستم تعریف شده و هدف آن افزایش ایمنی شبکه بوده است. اگر این سیستم پیش بینی نمیشد، وقتی فرد کارت را خارج میکرد، تا هر میزانی میتوانست سوختگیری کند بدون اینکه از سهمیه او کاسته شود. به همین دلیل برای جلوگیری از چنین مواردی این طرح در سامانه اجرا شده است.
سخنگوی شرکت ملی پخش فراوردههای نفتی در تشریح عملکرد این سیستم ایمنی گفته اگر فرد حین سوختگیری کارت سوخت خود را بیرون بیاورد ممکن است بین یک تا ۳.۹۹ لیتر از میزان سهمیه سوخت موجود در کارتش کم شود، اما اگر کارت را حین سوختگیری خارج نکند هیچ اتفاقی نمیافتد و نیازی به محاسبات ادعا شده نیست. لازم است در ابتدا فرد کارت را در کارتخوان گذاشته رمز را وارد کرده و سوختگیری را آغاز کند. در پایان سوختگیری نیز نازل را قطع کرده و پس از مشاهده علامت و پیغام «کارت خود را بردارید» کارت را خارج کند. او در پاسخ به این سوال که چرا عدد ۳.۹۹ لیتر برای این موضوع تعیین شده است میگوید: این مسئله مربوط به افراد نمیشود و لزومی ندارد مردم نگران موضوع باشند چراکه در نحوه سوختگیری افراد تغییری ایجاد نکرده و هرکسی تا هر میزانی که بخواهد میتواند سوختگیری کند. فقط این موضوع مشروط به این است که فرد کارت خود را هنگام سوختگیری خارج نکند. عدد ۳.۹۹ تنها یک پیمانه اندازهگیری است که در سامانه برای حفاظت و امنیت در نظر گرفتهاند.
لابد الان دارید از خودتان میپرسید آیا بهتر نبود به جای ایجاد این سیستم، در صورت خروج کارت از دستگاه عملیات سوختگیری به طور کامل قطع شود تا اگر افرادی هم سهوا این خطا را انجام داد متحمل ضرر نشوند؟ فاطمه کاهی در پاسخ به شما میگوید: باتوجه بهاینکه سیستم آنلاین نیست، امکان انجام این کار وجود نداشت و با توجه بهاینکه طراحی، ساخت و ایجاد شبکه آنلاین مشکلات دیگری را به وجود میآورد، امکان انجام آن کار را نداشتیم. چون با قطع شدن شبکه آنلاین ممکن است مردم صفهای طولانی را تجربه کنند. بههرحال ۲۴ میلیون خودرو در کشور وجود دارد که روی هم رفته روزانه چهار میلیون تراکنش ثبت میکنند.