مجله بویرنیوز- امید تازه‌ای برای ایجاد هشیاری محدود در بیمارانی که سال‌هاست در وضعیت نباتی و کوما به سر می‌‌برند: یک ضربان‌ساز عصبی؛ اما آیا این شیوه واقعا اخلاقی است؟
در مقاله‌ای که به تازگی در نشریه Current Biology منتشر شده، مورد بسیار جالبی مطرح شده است. پزشکان و محققان با استفاده از یک شیوه تازه درمانی موفق شده‌اند که هشیاری نسبی را به یک مرد ۳۵ ساله که ۱۵ سال بود در حالت ناهشیاری است، بازگردانند.
این تحقیق، در تقابل با تلقی قبلی پزشکانی است که تصور می‌کردند اگر بیماری به مدت بیش از دوازده ماه در وضعیت نباتی باشد، بازگشت هشیاری در او تقریبا غیرممکن است.
این کار درمانی و پژوهش در لیون فرانسه انجام شده و در آن، یک ضربان‌ساز یا پیس‌میکر عصبی ویژه در گردن بیمار در یک جراحی بیست دقیقه‌ای قرار داده شد تا عصب واگ را تحریک کند.
عصب واگ ساقه مغز را که مراکز هشیاری در آن قرار دارند به ارگان‌های سینه و شکم متصل می‌کند.
پس از یک ماه از این عمل و تحریک مداوم عصب واگ، بررسی‌ها نشان دادند که هم میزان فعالیت مغزی بیمار به طرز قابل توجهی افزایش یافته و هم او سطحی از هشیاری را، هر چند جزئی پیدا کرده است.
حالا دیگر او می‌تواند اشیا را با چشمانش دنبال کند و حین قرائت یک داستان هشیاری خود را حفظ کند و به چهره معاینه‌گر و حتی در پاسخ به فرمان‌های حرکتی مانند تکان دادن مختصر، واکنش نشان بدهد.
اما این تحقیق مسأله‌ای اخلاقی زیادی را برمی‌انگیزد؛ نخست اینکه به فرض کارا بودن این شیوه در شمار قابل توجهی از بیماران، آیا پزشکان و خانواده بیمار در این فشار و معذوریت قرار می‌گیرند که این شیوه را برای همه آزمایش کنند؟
مسأله دوم: در این صورت آیا مرگ‌های از روی ترحم غیرفعال یا اوتانازی‌هایی که پیش از این با رضایت خانواده بیمار انجام شده بودند، واقعا اخلاقی بوده‌اند؟
مسأله سوم: باز هم به فرض اینکه تصور کنیم که این پژوهش نتیجه موردی و محدود نداشته و در بیماران دیگر قابل اجرا باشد، باید پرسید که آیا خود بیمار به شدت ناتوانی و فلجی که این میزان هشیاری جزئی پیدا کرده، ترجیح می‌داده هشیاری بشود و به این سبک زندگی ادامه بدهد یا نه.
البته برخی می‌گویند، این طوری خود بیمار می‌تواند تصمیم بگیرد که اوتانازی در مورد او صورت بگیرد یا خیر؛ اما باید دید در این شرایط دشوار واقعا خود بیمار چه میزان صلاحیت تصمیم‌گیری و تفکر منطقی خواهد داشت.
