گروه اجتماعی – روزنامه های شرق و ابتکار، آتش سوزی های مکرر جنگل های کهگیلویه و بویراحمد را سوژه گزارش های خود قرار داده اند.
به گزارش «بویر نیوز»، صدرا محقق در مطلبی پیرامون آتش سوزی های اخیر جنگل های کهگیلویه و بویراحمد در روزنامه شرق نوشت:
«فوري فوري، اطلاعيه مهم، قابل توجه کليه کارکنان منابع طبيعي، محيط زيست، دستگاه‌هاي اجرائي تشکل‌هاي محيط‌زيستي و دوستداران طبيعت، در جنگل‌هاي منطقه دارشاهي شهرستان بويراحمد آتش‌سوزي است، خواهشمند است جهت مهار آتش همکاري کنيد».
اين متن پيامي است که براي خبررساني وقوع يک آتش‌سوزي جنگلي جديد در استان کهگيلويهوبويراحمد منتشر مي‌شود. مشابه اين پيام فقط با تفاوت در محل آتش‌سوزي، در يک ماه گذشته بيشتر از ٣٠ بار در کانال اطلاع‌رساني اداره کل منابع طبيعي اين استان منتشر شد.
به گفته مديرکل منابع طبيعي کهگيلويهوبويراحمد، بيش از ١٥٠ هکتار از مراتع و جنگل‌هاي اين استان از ابتداي سال جاری تاکنون طعمه آتش شدهاند و در اين مدت، بيش از ٣٠ مورد آتش‌سوزي در جنگل‌ها و مراتع استان به وقوع پيوسته است. عزت‌الله بهشتي همچنين از وقوع ۱۰ آتش‌سوزي در دو روز ۲۶ و ۲۷ خرداد در اين استان خبر داد و گفت: آتش‌سوزي جنگل‌ها و مراتع به يک بحران تبديل شده است.
مراد فروهر، مدير روابط‌عمومي اين اداره کل در استان هم دراین‌باره به «شرق» مي‌گويد: «آتش‌سوزي‌هاي پي‌درپي و به نظر تمام‌نشدني در جنگل‌هاي استان، واقعا غم‌انگيز است و امان نيروها را بريده است. همه با زبان روزه مشغول مهار آتشی هستند که هر شب و روز در يک گوشه از جنگل‌هاي استان زبانه مي‌کشد. ديگر تواني براي نيروها باقي نمانده است. لطفا شما از طرف ما همه را از نابودي طبيعت استان آگاه کنيد. من تعجب مي‌کنم چرا در اين مدت هيچ خبري در‌اين‌باره در رسانه‌ها، کانال‌ها و شبکه‌هاي پرمخاطب خبري کشور نيست. اين رسانه‌ها مي‌توانند خيلي کمک کنند؛ نه فقط درباره آتش‌سوزي در استان ما بلکه برای اين همه آتش‌سوزي در حال وقوع در جنگل‌هاي کشور؛ در‌حالی‌که هيچ‌کدام را آن‌طور که بايد، خبري نکرده‌اند. فعالان رسانه‌اي محيط زيست و منابع طبيعي در پايتخت خيلي بايد بيشتر از اين به داد ما برسند».
آن‌طور که عزت‌الله بهشتي، مديرکل منابع طبيعي کهگيلويهوبويراحمد، به تسنيم گفته است: «قرق‌بانان منابع طبيعي با دست خالي و بدون هيچ چشمداشتي به جنگ نابرابر با فوران شعله‌هاي آتش مي‌روند؛ به گونه‌اي که برخي شب‌ها به دليل خستگي زياد در کنار آتش و روي سنگ و خار مي‌خوابند».
بهشتي با ابراز نگراني از کمبود تجهيزات و امکانات براي مقابله و مهار آتش‌سوزي در جنگل‌هاي استان، عنوان کرد: وجود يک بالگرد امدادي براي خاموش‌کردن آتش‌سوزي جنگل‌هاي اين استان به دليل سخت‌گذر و کوهستاني‌بودن لازم است. انتظار مي‌رود مجموعه ستاد بحران کشور، وزارت جهاد کشاورزي و دیگر دستگاه‌ها و نهادهاي متولي در زمينه تأمين امکانات و تجهيزات لازم، براي مقابله با آتش‌سوزي جنگل‌هاي اين استان چاره‌انديشي کنند؛ در غير اين صورت، بايد بپذيريم شمارش معکوس براي نابودي جنگل‌هاي استان آغاز شده است.
بهشتي با تأکيد بر اينکه با کمبود قرق‌بان روبه‌رو هستيم، ادامه داد: «ضروري است وزارت جهاد کشاورزي، سازمان جنگل و سازمان مديريت و برنامه‌ريزي، در اين زمينه نگاهی ويژه به استان کهگيلويهوبويراحمد داشته باشند». وي با تأکيد بر اينکه کهگيلويهوبويراحمد اين روزها به دليل آتش‌سوزي جنگل‌ها و مراتع عزادار است، بيان کرد: «براي مهار آتش‌سوزي نياز به امکانات اوليه و همچنين خودروي کمک‌دار هستيم».
اين درخواست امکانات براي مقابله با آتش‌سوزي‌هاي جنگلي در اين استان، در شرايطي است که عکس و فيلم‌هايي که از مقابله با آتش قرق‌بانان اين استان منتشر مي‌شود، همه با دستان خالي يا کمترين امکانات است؛ با شاخ‌وبرگ درختان، با بيل و با تکه‌هاي چوب مشغول جلوگيري از پيشرفت آتش به مناطق ديگر هستند.
اين در حالي است که کوهستاني‌بودن بیشتر مناطق اين استان و صعب‌العبوربودن مناطق جنگلي، باعث شده دسترسي به همه محل‌هاي آتش‌سوزي به‌راحتي امکان‌پذير نباشد.
بر اساس اخبار منتشرشده در روزهاي اخير، براي مهار آتش‌سوزي‌هاي جنگلي و با هماهنگي‌هاي صورت‌گرفته از مرکز، دو بالگرد مهار آتش به دو استان ديگر زاگرسي يعني ايلام و کرمانشاه که مشکلاتي مشابه اين استان دارند، داده شد؛ با‌اين‌حال استان کهگيلويهوبويراحمد با وجود آنکه ٥٣ درصد از کل مساحتش را جنگل تشکيل مي‌دهد، امکانات ناچيزي براي مقابله با بحران‌هاي اين‌گونه دارد.
بر اساس اطلاعات موجود، استان کهگيلويهوبويراحمد داراي يك ميليون‌و ٤٢٦هزارو ٣٠٠ هکتار منابع ملي بوده که از اين سطح، ٨٧٣هزارو ٦٠٠ هکتار (٥٣ درصد مساحت کل استان) را جنگل و ٥٥٢هزارو ٧٠٠ (٣٤ درصد مساحت کل استان) را مرتع تشکيل مي‌دهد. با توجه به اينکه جنگل‌هاي زاگرس حدود ٤٠ درصد از کل جنگل‌هاي کشور را تشکيل مي‌دهد، سهم استان کهگيلويهوبويراحمد از جنگل‌هاي زاگرس در بين استان‌هاي زاگرسي کشور ٢٠ درصد است که بالاترين سهم و سرانه (١,٦هکتار به ازای هر نفر) جنگل را داراست که شامل گونه‌هاي بلوط، بنه، افرا، زبان‌گنجشک، زالزالک، گلابي وحشي و… هستند. در بين سطوح جنگلي استان، هفت درصد جنگل انبوه، ٢٩ درصد جنگل نيمه‌انبوه، ٥٣ درصد جنگل تنک، ٩ درصد درختچه‌زار و دو درصد جنگل‌هاي دست‌کاشت را شامل مي‌شود. در مجموع، جنگل‌هاي طبيعي استان داراي ٤٠ درصد فرم دانه‌زاد و ٦٠ درصد فرم شاخه‌زاد هستند. ارزش توليد آب جنگل معادل ١٤ برابر ارزش توليد چوب آن است.
مديرعامل شبکه زيست‌محيطي و منابع طبيعي کهگيلويهوبويراحمد گفت: جنگل و مرتع اين استان به عنوان سرمايه ملي متأسفانه در جلوي چشم همگان با اين همه دلسوزي که وجود دارد، تبديل به خاکستر مي‌شود. عزت‌الله نيک‌اقبال به تسنيم گفت: «وضعيت بحراني آتش‌سوزي‌ها در سطح استان هم‌اکنون چالش تأسف‌باري را براي طبيعت استان رقم زده است. وي عنوان کرد: باوجود تلاش شبانه‌روزي نيروهاي اداره کل منابع طبيعي و محيط زيست و اعضاي شبکه‌هاي زيست‌محيطي و منابع طبيعي، تعدد اتفاقات روزانه به حدي است که از توان نيروهاي انساني در شرايط مطلق کوهستاني و صعب‌العبور خارج است. وي ادامه داد: اعضاي شبکه زيست‌محيطي و منابع طبيعي و سازمان‌هاي مردم‌نهاد از استاندار به عنوان نماينده تام‌الاختيار دولت انتظار توجه ويژه و اقدامي اورژانسي دارند که به هر طريق ممکن نگذاريم طبيعت بيش از اين نابود شود. مديرعامل شبکه زيست‌محيطي و منابع طبيعي کهگيلويهوبويراحمد، داشتن چرخ‌بال آب‌پاش براي مقابله با آتش‌سوزي جنگل‌هاي استان را ضروري دانست و گفت: انتظار مي‌رود دولت دستگاه‌هاي اجرائي متولي حفظ و صيانت از جنگل و مرتع استان از جمله منابع طبيعي و محيط زيست را در زمينه تقويت و تأمين امکانات، ابزار و ادوات به طور ويژه ببيند.
فرمانده يگان حفاظت منابع طبيعي کهگیلويه‌وبويراحمد دو روز پيش نيز از چهار فقره آتش‌سوزي در جنگل‌ها و مراتع بويراحمد خبر داد. سرهنگ محمدرحيم برزمند در گفت‌وگو با ايسنا اظهار کرد: اين آتش‌سوزي‌ها در مناطق «گنجه‌اي»، «دارشاهي»، «پراشکفت» و «مختار»، از توابع شهرستان بويراحمد، رخ داده است. آتش‌سوزي منطقه گنجه‌اي که در حوزه محيط زيست بوده، ساعت ١٤:٣٠ جمعه ٢٦ خرداد شروع و ساعت ١٦ با تلاش نيروهاي منابع طبيعي و مردمي مهار شد.
فرمانده يگان حفاظت منابع طبيعي کهگيلويهوبويراحمد درخصوص علت و ميزان اين آتش‌سوزي بيان کرد: ميزان خسارت وارده اين آتش‌سوزي هنوز به صورت دقيق مشخص نيست و در حوزه محيط زيست بوده و علت اين آتش‌سوزي عامل انساني بوده است. آتش‌سوزي دارشاهي که در بيشه‌هاي اين منطقه رخ داده بود، با همکاري نيروهاي منابع طبيعي شهرستان‌هاي دنا و بويراحمد و نيروهاي مردمي قبل از سرايت به جنگل‌ها و منابع طبيعي مهار شد. وي درخصوص آتش‌سوزي روستاي پراشکفت ادامه داد: اين آتش‌سوزي ساعت ٩:٤٥ جمعه‌شب آغاز شد و ساعت ٢٣:٤٥ مهار شد. فرمانده يگان حفاظت منابع طبيعي کهگيلويهوبويراحمد عنوان کرد: اکيپ‌هايی از منابع طبيعي استان و شهرستان و نيروهاي مردمي در حال مهار و خاموش‌کردن اين آتش‌سوزي که در پي بي‌احتياطي گردشگران و چوپانان رخ داده، هستند. آتش‌سوزي منطقه مختار که به صورت عمدي از سوي يک نفر رخ داده، با همت ديده‌بانان و نيروهاي مردمي و منابع طبيعي شهرستان خاموش و مهار شد. ديده‌بان اين منطقه فردي را که اقدام به آتش‌زدن جنگل‌ها و مراتع مختار کرده از راه دور مشاهده کرده، اما نتوانسته شناسايي‌اش کند.
فرمانده يگان حفاظت منابع طبيعي کهگيلويهوبويراحمد درخصوص ميزان خسارات وارده اين آتش‌سوزي‌ها گفت: ميزان خسارات وارده هنوز مشخص نيست و پس از نقشه‌برداري ارزيابي خواهد شد. از ابتداي امسال تاکنون ٢٨ فقره آتش‌سوزي در جنگل‌ها و مراتع شهرستان رخ داده که به ٥/١٣٣ هکتار از جنگل‌ها به ارزش بيش از دو ميليارد تومان خسارت وارد شده است. وي تصريح کرد: شخصي که اقدام به آتش‌زدن پس مزارع خود در شهرستان باشت کرده بود دستگير شد، همچنين در آتش‌سوزي مشترک بين شهرستان‌هاي بهمئي، لنده و بهبهان نيز دو نفر دستگير شدند. از دستگاه قضائي برای همکاري در اين زمينه تقدير و تشکر مي‌شود. ٥٠ درصد آتش‌سوزي‌هاي استان در سال جاري در شهرستان باشت و مابقي در ساير شهرستان‌ها بوده است.
به گزارش «بویر نیوز»، همچنین زهرا داستانی در مطلبی پیرامون آتش سوزی های اخیر جنگل های کهگیلویه و بویراحمد در روزنامه ابتکار نوشت:
102 هکتار از اراضی 7 استان کشور در طول 3 ماهه ابتدای امسال طعمه حریق شدهاند. آتش‌سوزی‌ای که 98 درصد آن ناشی از عوامل انسانی و به صورت سهوی و عمدی بوده است. شمارش خبرهایی که از آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌های ایران در طول این سه ماه در رسانه‌ها منتشر شده نشان می‌دهد که بیشتر آتش‌سوزی‌ها در خرداد ماه پر از حادثه رخ داده و شاید در ماه‌های آینده بر شمار آنها افزوده شود.
روزنگار خبری آتش‌سوزی مراتع و جنگل‌ها
طبق آنچه در خبرها آمده، 8 مورد آتش‌سوزی مراتع و جنگل‌ها در طی سه ماه اول سال 96 در رسانه‌ها گزارش شده است که عامل تمامی این آتش‌سوزی‌ها انسانی، گاهی عمدی و گاهی سهوی بوده است.
۲۸ اردیبهشت، پارک سرخه‌حصار تهران اولین قربانی حریق شد. سه هزار متر مربع از این پارک که البته به گفته نقی میرزاکریمی، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران خارج از محدوده پارک ملی بود طعمه حریق شد. آتش از ضایعات داخل پارک شروع شد و کم‌کم سه‌هزار متر از اراضی را در برگرفت تا آتش‌نشان آن را اطفاء کردند. علت آن عوامل انسانی بود و ساعت وقوع آن ۲۱:۱۲.
11 خرداد، شعله‌های آتش قربانی دیگری گرفت. این بار نوبت پارک پردیسان تهران بود. پارکی در جوار سازمان حفاظت محیط. آتش 4000 مترمربع از فضای پارک را که عمدتا مملو از بوته خشک بود، فرا گرفت. علت آن روشن کردن آتش یا رها کردن ته سیگار بود و ساعت وقوع آن 23:15.
۱۲ خرداد، ۲۰ هکتار از مزارع کشاورزی و سه طرح مرکبات در روستاهای کوشک، ضرغام‌آباد و سرگچ در شهرستان کهگیلویه 4 ساعت در آتش سوختند. علت آن مشخص نشد. آتش‌سوزی از ساعت ۱۶ و ۳۰ دقیقه آغاز و ساعت ۲۰ خاموش شد.
21 خرداد، 4 مورد آتش سوزی در منطقه های قلعه پلنگان، پروانه بادی، کیلومتر 30 نوار ساحلی پناهگاه حیات وحش میانکاله رخ داد که مساحتی معادل 14 هکتار از این پناهگاه حیات وحش را طعمه حریق کرد. علت هر 4 مورد آتش سوزی عامل انسانی و صددرصد عمدی بود.
۲۲خرداد، حریق در منطقه طبیعی و جنگلی مانشت و قلارنگ در استان ایلام خبر ساز شد. آتش‌سوزی به دست فردی به قصد تغییر کاربری و تصرف زمین اتفاق افتاد و اطفاء آن از صبح تا بعدازظهر به طول انجامید.
۲۴ خرداد زمینی به وسعت یک و نیم تا دو هکتار در روستای چومان بانه در منطقه صفر مرزی در کردستان طعمه حریق شد. علت وقوع این حادثه آتش زدن علوفه مرتعی در حریم پاسگاه مرزی به دست عوامل اجرایی آن برای از بین بردن علوفه هرز اطراف پاسگاه و مسائل بهداشتی و امنیتی و جلوگیری از ورود خزندگان بود که کم‌کم سطح حریق گسترش یافت و هکتارها از اراضی را سوزاند.
26 و 27 خرداد، دو مورد آتش‌سوزی در جنگل‌های زاویه دزفول رخ داد. یک بار پنج هکتار از جنگل‌های زاویه عزیب بر اثرسرایت آتش ناشی از سوزاندن کاه و کلش زمین‌های کشاورزی یا بی‌احتیاطی برخی از دامداران منطقه در آتش سوخت و باری دیگر 100 مترمربع از این جنگل‌ها طعمه حریق شد.
۲۸ خرداد، درختان بلوط، ارژن، کیکم، زالزالک، بنه و گون منطقه حفاظت شده بید ابریشم در شهرستان بویراحمد 9 و نیم ساعت در آتش سوختند و عوامل انسانی علت آن بود.
نگرانی جهانی از آتش جنگل‌ها
آتش سوزی بزرگترین دشمن جنگل‌ها است و بیشترین خسارت آن به محیط زیست جهانی و جامعه جنگل وارد می‌شود. داده‌های ماهواره‌ای مربوط به سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۳ میلادی نشان می‌دهد که نزدیک به ۲۳ هزار مورد حریق در سراسر جهان رخ داده که ۴۷۸ آتش سوزی شدید و وسیع بوده است. تقریبا تمام این حریق‌ها در شرایط بد و نامساعد آب و هوایی شامل دمای بالا، خشکی و وزش بادهای شدید رخ داده است و همین امر نشان می‌دهد که وضعیت اقلیمی و آب و هوایی نقش بسیار مهمی در بروز این حوادث طبیعی ایفا می‌کند. کارشناسان معتقدند که شرایط جوی ناشی از انتشار گاز کربن است و اگر اقدامات جدی برای کاهش جهانی انتشار این گاز صورت نگیرد پس از سال ۲۰۷۰، اوضاع حریق‌های جنگلی وخیم‌تر خواهد شد. در طول یک ماه گذشته آتش سوزی گسترده در جنگل های سیبری و پرتغال در جهان خبر ساز شدهاند. اما جنگل‌های ایران نیز از این آتش‌سوزی بی‌نصیب نبوده‌اند. گرمای هوا و تابش شدید آفتاب که سبب خشکی مراتع و بوته‌ها می‌شوند احتمال آتش‌سوزی و وسعت آن را بالا می‌برند و کوچکترین باد در سطح مراتع، هکتارها مرتع را طعمه حریق می‌کند. سرهنگ قاسم سبزعلی، فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها آمار آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع ایران را از ابتدای امسال تا تا 21 خرداد را نزدیک به ۳۰ تا ۴۰ مورد عنوان کرده و گفته است که بیشتر این آتش‌سوزی‌ها در استان‌های زاگرسی کشور اتفاق افتاد و بین پنج تا ۱۰ هکتار در مناطق زاگرسی حریق صورت گرفت. چند مورد آتش‌سوزی کوتاه نیز در استان گلستان به دلیل شرایط توپوگرافی و گرمای هوا در این منطقه رخ داد. افزون براین استان‌های خوزستان، کرمان، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد به صورت نوبه‌ای دچار حریق شدند که با حضور نیروها اطفاء صورت گرفت.
انسان؛ علت وقوع ۹۵ درصد آتش سوزی‌های جنگل‌ها و مراتع در ایران
حریق های جنگل از نظر منشاء آنها به سه دسته عمدی، غیر عمدی و طبیعی طبقه بندی می‌شوند که هر کدام از آنها علل و عوامل بسیاری دارند. به گفته سرهنگ قاسم سبزعلی فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، علت وقوع ۹۵ درصد آتش‌سوزی‌های جنگل‌ها و مراتع در ایران را عامل انسانی تشکیل می‌دهد. او در این باره گفته است که نزدیک به ۶۰ درصد این وقایع سهوی اتفاق می‌افتد و حدود ۴۰ درصد نیز عمدی است که به دلایلی چون اهداف قومی- قبیله‌ای یا تصرفات غیرمجاز زمین صورت می‌گیرد. این موارد شناسایی شدهاند و به محاکم قضایی معرفی می‌شوند. او در مورد وقایع سهوی که منجر به آتش سوزی در منابع طبیعی نیز گفته است: یعنی ۶۰ درصد حریق‌ها با منشا انسانی،سهوی است. با آغاز فصل تابستان و ایام تعطیلات مدارس و افزایش مسافرت و گردشگری، مناطق مرتعی کشور به شدت در معرض خطر آتش سوزی قرار می گیرد.
بیشترین آتش‌سوزی در کدام منطقه تهران رخ می‌دهد؟
شش مورد آتش سوزی در منطقه خجیر و سرخه حصار در تهران آخرین آمار ثبت شده در سال 95 است. به گفته نقی میرزاکریمی، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران، بیشترین آتش سوزی در استان تهران مربوط به محدوده پارک ملی خجیر و سرخ حصار است که در بیشتر از ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌های عمدی و یا غیر عمدی مناطق تحت مدیریت محیط زیست در سطح استان تهران، عامل انسانی دخیل است.
سه ماه تا دو سال حبس در انتظار عاملان حریق عمدی
به گفته سبزعلی فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور، 2 تا 3 ماه حبس مجازات در انتظار کسانی است که عامل حریق عمدی مراتع یا جنگل‌ها باشد. البته با توجه به نظر قاضی و با احتساب میزان خسارت وارده به عرصه طبیعی، میزان جریمه و حبس مشخص می‌شود. برای مثال اگر ۱۰ میلیون تومان خسارت به عرصه طبیعی وارد کرده باشد، بنا به نظر قاضی ۱۰۰ یا ۲۰۰ میلیون تومان جریمه تعیین می‌شود. افزون بر خسارت مالی حکم حبس نیز دارد که میزان حبس تعیین شده در قانون، از سه ماه تا دو سال است.
تشکیل تیم‌های واکنش سریع برای مهار آتش سوزی در مراتع و جنگل‌ها
نگرانی‌ها از خبرهای متعددی که از آتش‌سوزی جنگل‌ها به گوش می‌رسید رئیس سازمان محیط زیست را بر آن داشت تا آخرین تمهیدات این سازمان برای مقابله با آتش‌سوزی جنگل‌ها در فصل گرما را در نظر گیرد و برنامه جامع مقابله با آتش‌سوزی را اعلام کند. او از تشکیل ستادی در این رابطه با همکاری وزارت دفاع، ستاد مدیریت بحران، سازمان جنگل‌ها و مراتع و سازمان حفاظت از محیط زیست برای واکنش سریع با ۴۳ بالگرد و هواپیما در ۱۴ نقطه کشور خبر داد. خبری که منوچهر فلاحی، معاون یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست دیروز آن را تکمیل کرد و گفت: این تیم‌های واکنش سریع مسئول ستاد، مسئول پشتیبانی و فرماندهی دارند و از اعضای مشخص تشکیل شدهاند که با استقرار در نقاط مختلف به محض اطلاع از وقوع آتش‌سوزی به محل اعزام می‌شوند. کارها برای اعضای این تیم‌ها طبقه‌بندی شده است واعزام نیرو و هماهنگی‌ها با نیروی انتظامی، سازمان‌های مردم‌نهاد و جوامع محلی از طریق این تیم‌های واکنش سریع به سرعت صورت می‌گیرد. هدف آن است که از طریق این تیم‌ها از گسترش آتش سوزی در مناطق جلوگیری و آتش درهمان لحظات اولیه وقوع اطفاء شود. او از مردم خواست تا گزارشهای حریق را به ۱۵۴۰ خبر دهند.
