علیرضا اوحدی نیا * – در نظام های دموکراتیک با احزاب منظم (احزابی که در برابر عملکرد خود مسئول اند ) و سازمان یافته انتخابات امری مهم و سرنوشت ساز محسوب می شود و اصولا چنین نظام های بدون انتخابات آزاد ، رقابت معقول و هدفمند معنای ندارد. هر چند به سازوکارهای انتخاباتی و عدم وجود احزابی دارای برنامه و سازمان یافته در ایران نقد های وارد است ولی با همین امکانات اندک وارد رقابت انتخاباتی(مجلس ، ریاست جمهوری ، شوراها ) می شوند و به نوعی در برابر عملکرد خود و شعار های خود باید پاسخگو باشد . پویایی و عدم جمود فکری احزاب مرهون انتقادات سازنده از بیرون و نقد درون گفتمانی از درون می باشد و این امری لازم و معقول است که باعث تحرک و سرزندگی هر چه بیشتر احزاب می شود .با مقدمه بالا سراغ این موضوع می رویم که چرا جریان اصلاح طلبی در شهرستان بویراحمد در انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم دچار شکستی محسوس گشت . شهرستان بویراحمد یکی از پرجمعیت ترین و شهر یاسوج ، مرکز آن به عنوان مرکز استان محسوب می شود . نسبت آرا کاندید مورد حمایت اصلاح طلبان به کاندید مورد حمایت اصولگرایان 47درصد به 53درصد بود و این نشان دهنده شکست اصلاح طلبان در این انتخابات از اصول گرایان بوده است . چرایی این شکست نیاز به تحلیل دارد و می تواند راهگشا و حیاتی باشد . اصولا وجود برخی آیتم ها در جایی می تواند خود به وجود آورنده اندیشه اصلاح طلبی گردد و به این امر منجر گردد که اندیشه اصلاح طلبی بتواند رسوخ کند و دارای پایگاه گردد. برخی آیتم ها مثل سطح سواد ، دانشگاه ،جمعیت بالای شهرنشین ،سطح درآمد و اشتغال ، وضعیت تحصیل زنان ، دسترسی به امکانات ارتباطی (هم ارتباط بالا و تنگاتنگ با مردمان دیگر با اندیشه های متفاوت و هم امکانات رسانه ای )،وجود رهبران فکری کاریزماتیک اصلاح طلب و…… وجوداین آیتم ها می تواند منجر به ایجاد بستری دارای اندیشه های اصلاح طلبی گردد . بررسی مورد به مورد این آیتم ها البته کاری زمان بر و نیاز به واکاوی زیادی دارد ما برخی از این آیتم ها را بررسی می کنیم سطح سواد :شهرستان بویراحمد که یاسوج مرکز استان در آن واقع گشته و دارای امکانات فراوان آموزشی و فرهنگی و…البته نسبت به سایر شهرستان های استان می باشد. البته درست است که این امکانات به صورتی نامتوازن توزیع گشته ولی به طور کلی وضعیتی مطلوب تر حداقل نسبت به سایر شهرستان ها مخصوصا شهرستان کهگیلویه که آرای نسبتا خوبی به کاندیدای اصلاح طلبان دادند .
دانشگاه:یاسوج دارای جمعیت دانشجویی بسیار زیادی نسبت سایر مراکز و شهرستان های استان است و دانشگاه های بزرگی از جمله دولتی ، آزاد ،پیام نور، و علمی کاربردی است. پس این آیتم مثبت را هم داراست.
شهرنشینی:یاسوج پرجمعیت ترین شهر استان است و جمعیت فراوانی را در خود جایی داده است و دارای نسبت بالای شهرنشینی هست و به قول امیر دورکیم تراکم جمعیت باعث ایجاد تراکم اخلاقی می شود که این می تواند منجر به دگر اندیشی و اصلاح طلبی(لزوم تغییر ) منجر شود این بستر مهم هم را هم داراست.
سطح درآمد:البته این استان دارای جمعیت بالای بیکار است و این خود می تواند آفتی مهم برای بستر سازی و زمینه سازی اندیشه و خرد گردد ولی ما اگر بخواهیم مقایسه ای بین شهرستان کهگیلویه ،و بویراحمد داشته باشیم هر دو دارای جمعیت بالای بیکار هستند.
وجود رهبران کاریزماتیک :از نظر نویسنده رهبران مهمی در جریان اصلاح طلبی بویراحمد وجود دارد هر چند در سالیان اخیر به درستی نتوانسته اند با بدنه اجتماعی این جریان به خوبی ارتباط برقرار کنند
ارتباطات :شهرستان بویراحمد با توجه به وضعیت طبیعی و جغرافیایی خود دارای مناطق صعب العبور فراوانی هست ولی در سالیان اخیر اقدامات موثر زیادی انجام گشته است.
شهرستان بویراحمد دارای خیلی از آیتم های ایجاد جو اصلاح طلبی است و می توان به آن امیدوار بود ولی چرا در این انتخابات شکست خوردند نیاز به واکاوی و بحث دارد.
از نظر نویسنده این شکست ریشه های تاریخی :بدین معنی که یاسوج شهری تازه تاسیس بوده و انباشت تفکر در طی زمان به خوبی در آن رخ نداده است . و سطح ارتباطات در این شهرستان نسبت به سایر شهرستان ها که از قدیم دارای زمینی مسطح و ارتباطاتی تنگاتنگ با سایر شهرستان ها بوده اند نبوده است . امکانات آموزشی در سالیان اخیر ایجاد گشته و بیشتر تحصیل کردگان این شهرستان ها در گهگیلویه و بهبهان به طور کلی در مناطق گرمسیری تحصیل کرده اند.
فاصله تقریبا چهارده ساله با آخرین نماینده اصلاح طلب در این شهرستان :شهرستان بویراحمد و دنا آخرین نماینده ای که به مجلس فرستاده چهارده سال پیش به کار خود خاتمه داد و در این مدت پایگاه اصلاح طلبان دچار پراکندگی زیادی گشته و تغییرات اساسی به خود دیده . هر چند در شش سال اخیر کسی به مجلس رفته که تا حدودی با حمایت اصلاح طلبان به مجلس رفته ولی گفتمان ایشان نتواسته تداعی کننده شعار های اصلاح طلبان باشدکاهش ارتباط رهبران جریان اصلاح طلبی با مردم :هر چند در شهرستان بویراحمد رهبرانی تحصیل کرده و مهم در جریان اصلاحات وجود دارد ولی با این وجود ، این رهبران به نوعی در میان مردم نیستند و این مهم است که رهبران یک جریان فکری در میان مردم و میدان مانور خود باشند آنگونه که در گهگیلویه و تا حدودی گچساران چنین است .به قول مولانا کمترین آنکه شود همسایه مست . البته الیت (نخبگان ) اصلاح طلب کنونی در بویراحمد قادربه برقراری ارتباط تنگاتنگ با بدنه اجتماعی اصلاح طلب نیستند و به نوعی در سخنان خود به خوبی گفتمان و شعارهای اصلاح طلبی را نمی توانند بازتولید کنند . آنگونه که رهبران اصولگرا بویراحمد مهارت زیادی در سخنوری و تسلط بر خط فکری جریان خود دارند و دارای رهبری کاریزما هستند که در میان مردم و الیت فکری این جریان جایگاه ویژه ای دارد. البته دلایل گوناگونی دست در دست هم می دهند تا یک تفکر به انزوا رانده شود و به نوعی نتواند ارتباط با بدنه اجتماعی برقرار کند و دیدگاه تک علتی نمی تواند ما را به تحلیل درست وا دارد و امید است با بررسی درست و انتقاداتی معقول به دلایل یک شکست از بروز از جلوگیری کرد.
* کارشناس ارشد جامعه شناسی
