گزارشی از پیشرفت طرح های پتروشیمی استان

محمد غلامی پور

سایت استان کهگیلویه و بویراحمد، *محمد غلامی پور- یکی از فرصت‌ها مهم استان که می‌تواند در صورت بهره‌برداری نقش مهمی را در توسعه و اشتغال داشته باشد و متأسفانه کمتر به آن توجه شده است صنعت پتروشیمی است. با توجه به برخورداری استان از منابع عظیم نفت و گاز از یک‌سو و نزدیکی به بندرهای صادراتی از سویی دیگر این امکان را فراهم نموده است تا با بهره‌برداری از این فرصت‌ها، به سمت توسعه هر چه بیشتر این استان گام برداریم.

در این خصوص تنها دو طرح تاکنون تعریف شده که بهره‌برداری از آن‌هم با اماواگرهایی روبرو گشته که طولانی شدن آن، فرصت را در اختیار رقیبان قرار خواهد داد و لازم است در این خصوص از حالت انفعال خارج گشته و زمینه را بیش‌ازپیش جهت سرمایه‌گذاری و شکوفایی این صنعت در استان فراهم سازیم. حال در این خصوص به بررسی طرح‌های موجود پرداخته تا گره‌های کور در روند اجرایی آن‌ها شناسایی ‌شده و زمینه جهت تسریع در تکمیل آن‌ها فراهم آید.

طرح‌های تعریف شده استان شامل پتروشیمی‌دهدشت (که جزئی از شرکت‌های خط دنا است) و پتروشیمی گچساران که نقش مهمی را در تغذیه شرکت‌های خط دنا خواهد داشت، بوده که رابطه این دو با یکدیگر و با سایر شرکت‌ها در ذیل به‌صورت شماتیک آورده شده است:

همچنان که در نمودار بالا قابل مشاهده است ابتدا پالایشگاه گاز بید بلند 2 خوراک گاز ورودی را به اتان تبدیل نموده و سپس آن را در اختیار پتروشیمی گچساران قرار می‌دهد. این شرکت نیز آن را به اتیلن تبدیل نموده و آن را به‌عنوان خوراک به شرکت‌های خط دنا که یکی از آن‌ها پتروشیمی ‌دهدشت است تحویل می‌دهد. این شرکت‌ها نیز اتیلن ورودی را به پلی‌اتیلن سبک و سنگین تبدیل نموده و آن را راهی بازارها می‌نمایند.

حال با توجه به اهمیت پالایشگاه بید بلند 2 در تکمیل این زنجیره ارزش ابتدا به بررسی آن می‌پردازیم

پالایشگاه گاز بید بلند 2

این شرکت که به‌عنوان پالایشگاه مادر، تغذیه پتروشیمی گچساران و به‌طور غیرمستقیم شرکت‌های خط دنا را به عهده دارد مالک صددرصدی آن شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس بوده و فعالیت‌های اجرایی آن از سال 86 آغاز و تاکنون نیز ادامه دارد و بر اساس آخرین گزارشات مالی افشاشده، تنها حدود 23 درصد پیشرفت داشته که در مجموع پیشرفت قابل‌توجهی نداشته است از طرف دیگر سرمایه در گردش این شرکت نیز مطلوب نبوده و تکمیل و راه‌اندازی طرح منوط به تسریع در تأمین منابع مالی کافی و تقویت سرمایه در گردش است.

پتروشیمی گچساران

این شرکت جهت تولید اتیلن با ظرفیت یک‌میلیون تن در سال و با پیش‌بینی سرمایه‌گذاری 350 میلیون یورو منابع ارزی و 622 میلیارد تومان منابع ریالی در سال 84 تشکیل گردید که پیشرفت آن نیز تاکنون حدود 35 درصد بوده است که پیشرفت قابل‌توجهی نداشته و سرمایه‌گذار اصلی آن نیز تاریخ بهره‌برداری از آن را آبان ماه سال 97 اعلام نموده است. آخرین ترکیب سهامداران شرکت به شرح ذیل است

لازم به توضیح است که بر اساس سیاست‌های اتخاذشده از سوی سرمایه‌گذار اصلی، جهت تضمین دریافت خوراک شرکت‌های خط دنا که خوراکشان از طریق گچساران تأمین خواهد شد، آن‌ها را در این شرکت سهامدار نموده است ولیکن

سهامدار اصلی هر چهار شرکت خط دنا (شامل پتروشیمی‌دهدشت، پتروشیمی کازرون، پتروشیمی بروجن، پتروشیمی ممسنی) و پتروشیمی گچساران، گروه پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان است.

از نکات قابل‌توجه در گزارشات مالی افشاشده شرکت می‌توان به واگذاری حق بازاریابی و فروش محصولات پتروشیمی گچساران به شرکت بازرگانی پتروشیمی بابت تضمین تسویه بدهی (علاوه بر تضمین دیگر اعطاء شده از این بابت) اشاره نمود که مشخص نیست شرکت با چه صرفه و صلاحی دست به این اقدام زده است نکته‌ای که حسابرس شرکت را نیز قانع ننموده و در گزارش خود بدان اشاره نموده است.

درنهایت لازم است یادآوری کنم که خوراک طرح گچساران از طریق پالایشگاه گاز بید بلند 2 تأمین خواهد شد که با توجه به روند کند پیشرفت این شرکت، وضعیت بهره‌برداری از سایر طرح‌ها از جمله گچساران را در ابهام قرار داده است و بهتر آن است که مسئولین استانی و سرمایه‌گذار اصلی طرح نسبت به روند اجرای این پروژه حساس بوده و نسبت به پیگیری موضوع جهت تسریع در تکمیل آن اقدامات ویژه‌ای را صورت دهند.

پتروشیمی‌دهدشت

این شرکت در اواخر سال 88 جهت تولید پلی‌اتیلن سنگین به ظرفیت سیصد هزار تن در سال تحت لیسانس شرکت بازل آلمان تشکیل گردید و تاکنون نیز تنها حدود 5 درصد پیشرفت داشته است. بر اساس آخرین گزارشات مالی افشاشده، عملیات اجرایی ساخت آن طی سال‌های اخیر متوقف بوده و عملاً اقدامات محدودی شامل اخذ لیسانس و مهندسی اصولی طرح در خصوص آن انجام شده است. در مورد تاریخ بهره‌برداری نیز، سرمایه‌گذار اصلی، آن را منوط به تأمین مالی دانسته و مدت برآوردی جهت ساخت آن را پس از تأمین مالی، 44 ماه عنوان نموده است.

آخرین ترکیب سهامداران این شرکت به شرح ذیل است

با توجه به آنکه سرمایه‌گذار اصلی هر دو طرح استان، گروه پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان است این شرکت را جهت یافتن جواب این سؤال که آیا این شرکت توانایی سرمایه‌گذاری و تکمیل طرح‌های فوق را دارد؟ بررسی می‌نماییم.

گروه پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان

این شرکت در سال 89 با هدف سرمایه‌گذاری در بخش پتروشیمی، اجرای پروژه‌های پتروشیمی توجیه‌پذیر (سودآور) و انجام امور بازرگانی مربوط به این صنعت تشکیل گردید. آخرین سرمایه شرکت دو هزار میلیارد تومان بوده و ترکیب سهامداران آن به شرح ذیل است

حال به بررسی پروژه‌های در دست ساخت این شرکت می‌پردازیم

شایان ذکر است که از طرح‌های توسعه‌ای صرف نظر شده است. همچنان که قابل مشاهده است مجموع منابع مورد نیاز برای تکمیل طرح‌ها بیش از ده هزار میلیارد تومان است (که البته بخشی از آن مصرف شده است) درحالی‌که بر اساس آخرین صورت‌های مالی منتشرشده شرکت، سرمایه در گردش ناخالص آن حدود دو هزار میلیارد تومان (و سرمایه در گردش خالص آن حدود 650 میلیارد تومان) است که کاملاً مشخص است این شرکت توانایی انجام سرمایه‌گذاری این حجم از طرح‌ها را نداشته و مسئولین استانی یا باید خود به دنبال تأمین مالی پروژه‌ها باشند و یا به دنبال سرمایه‌گذار جدید باشند.