آنطور که کارشناسان می گویند ادامه روند فعلی میدریت مصرف آب به همراه خشکسالی حاکم ده در کشور طی ۳۰ سال آینده ایران را به کویر بدل می کند. با اینحال توجه مسوولان به این امر آنچنان کم است که به فکر تعیین بودجه بحرانی برای این بخش نمی افتند. هر چند که تجربه ثابت کرده است مدیریت کشور به سمت ایجاد بحران و بعد اندیشیدن برای حل آن می رود و جلوگیری از ایجاد آن کمی غیر قابل باور است. در دولت نهم و دهم در صورت تخصیص بودجه به موقع و عدم برداشت های بی رویه از آبهای زیرزمینی می توانست امیدوار به حفظ منابع آبی اندک کشور بود. اما براساس نظرات کارشناسی برگرداندن سفره های زیرزمینی به حیات مجددو نجارت آنها به هزینه زیاد و البته زمان درست دارد که متاسفانه این امر در زمان مناسب صورت نگرفته است.
به گزارش بویرنیوز، کلانتری وزیر اسبق کشاورزی با بیان این که “نگران نسل های بعد” است، گفت: «اگر وضعیت اصلاح نشود ایران ۳۰ سال دیگر كشور ارواح می‌شود چون همه كشور تبدیل به كویر می‌شود. در كویر اگر بارش هم صورت گیرد، ثمری ندارد چون سفره آب زیرزمینی خشك شده است، آب در سطح می‌ماند و تبخیر می‌شود. در حال حاضر تمامی پیكره‌های آبی طبیعی ایران خشكیده‌اند. دریاچه ارومیه، بختگان، تشك، پریشان، كافتر، گاوخونی، هورالعظیم،هامون، جازموریان و…. دیگر چیزی باقی نمانده.»
وزیر پیشین کشاورزی با تاکید بر این که از “وقوع بحران” حرف می‌زند، افزود: «زندگی ملت در حال تهدید است.»
کلانتری معتقد است كویر در ایران در حال گسترش است، وی هشدار داد: «به زودی 25 سال دیگر جنوب البرز و شرق زاگرس غیرقابل سكونت می‌شود و افراد باید مهاجرت كنند.»
وی گفت: «چون می‌خواهند تولیدات كشاورزی داشته باشند ولی سرمایه‌گذاری نكنند، می‌آیند آبهای زیرزمینی را از بین می‌برند.»
بر اساس شاخص مؤسسه بین‌المللی مدیریت آب، ایران در وضعیت بحران شدید آبی قرار دارد و برای حفظ وضع موجود خود تا سال ۲۰۲۵ باید بتواند ۱۱۲ درصد به منابع آب قابل استحصال خود بیفزاید که این مقدار با توجه به امکانات و منابع آب موجود غیرممکن به نظر می‌رسد. در همین حال كارشناسان و فعالان محيط زيست طي بيش از يك دهه از احتمال وقوع پديده خشكسالي و خطر كاهش ميزان بارندگي‌ها در آينده نزديك هشدار داده اند. اما ظاهرا مسولان با در پیش گرفتن سیاستهای غلط، تنها به هشدارهای شهروندی و کاهش مصرف آب بسنده کرده اند و خود را از زیر بار حل این مشکلات رهانیده اند. پروفسور «پرویز کردوانی»، پدر علم کویر‌شناسی ایران نیز در نشست‌های مختلف، بارها در مورد غارت‌شدن آب و تبدیل کشور به بیابانی بزرگ هشدار داده و از خشکسالی به عنوان خطری که ﺍﻣﻨﯿﺖ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻣﯽﮐﻨﺪ یاد کرده است.
طی این سالها با کاهش بارندگی ها و خشکی رودخانه ها، کشاورزان به برداشت آبهای زیرزمینی رو آورده اند اما همین برداشت های غیرمجاز آب های زیرزمینی باعث بروز مخاطرات زیست محیطی شده و در نتیجه امروز بسیاری از تالاب های کشور خشک شده است. از آنجا که بیش از ۵۵ درصد از آب مصرفی کشور در بخش کشاورزی و صنعت استفاده می شود به دلیل کاهش بارش ها، برداشت های غیرمجاز از آب های زیرزمینی نیز افزایش یافته و اکنون از ۶۰۹ دشت کشور ۳۳۰ دشت با بحران روبرو شده است. این در حالی است که «علی وقف‌چی» سخنگوی کمیسیون نیز به تازگی در جلسه کمیسیون کشاورزی از کاهش ۵۰ متری ارتفاع آبهای زیرزمینی در برخی مناطق خبر داد.
اما با توجه به آنکه برداشت آب از منابع زیرزمینی نمود پیدا نخواهد کرد مشکلات بحران آب امسال حتی نسبت به سال های گذشته شدیدتر خواهد بود و تا پنج الی ۱۰ سال دیگر تاثیرات منفی برداشت از این منابع نمایان خواهد شد. اما برای صرفه جویی در همین منابع باقی مانده آبی، دولت باید بودجه‌ای در اختیار بخش صنعت و کشاورزی قرار دهد تا در مصرف آب صرفه جویی شود.
به گفته «حمید چیت چیان» وزیر نیرو، در کشور نزدیک به ۳۰۰ طرح سد و شبکه های آبیاری و زهکشی در قانون بودجه وجود دارد و برای اتمام این طرح ها ۹۵۰ هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز داریم اما در صورتی که هزینه این طرح ها افزایش نیابد به طور متوسط ۳۹ سال طول خواهد کشید تا به سرانجام برسند.
با این توضیح ها شاید به جرات بتوان گفت که تا چند سال آینده ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺁﺏ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻠﻌﯿﺪ. این در حالی است که به گفته پروفسور کردوانی، ﺗﺎ چند ﺳﺎﻝ ﺁﯾﻨﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ” ﺟﻨﮓ ﺑﯿﻦ ﺍﺳﺘﺎﻧﻬﺎ ﻭ ﺷﻬﺮ ﻫﺎ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺁﺏ “ﻋﻠﻨﯽ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ کشاورزی از بین خواهد رفت و ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﮐﺸﻮﺭ ﻧﯿﻤﻪ ﺧﺸﮏ ﺑﻪ ﯾﮏ ﮐﺸﻮﺭ ﺧﺸﮏ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ.
طی سال‌های مدیریت دولت گذشته ۱۱۵ میلیارد متر مکعب آب از منابع استراتژیک و استاتیک از بین رفته است که این موضوع نشان دهنده مصرف بیش از حد آب بدون توجه به ظرفیت سفره‌های آب زیرزمینی است.
«محمد حقانی» رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران اقدامات دولت قبلی را باعث خشکسالی و نبود بارش عنوان کرد و در این رابطه گفت: در دولت نهم و دهم ، یک سری طرح ها و پروژه هایی بدون توجه به شاخص های زیست محیطی انجام شد که نمونه اش خشک شدن دریاچه ارومیه بوده است.
به گفته این عضو شورای شهر، آلودگی هوای تهران مشکلی نیست که یک شبه ایجاد شده باشد تا یک شبه برطرف شود و دلایل این آلودگی می تواند به دلایلی مانند بهره بردای های بی حد و مرز از منابع زیرزمینی ، منحرف کردن جریانات آب طبیعی با سوء استفاده از این منابع و سدبندی های بی اندازه ارتباط داشته باشد.
بر اساس آمار و گزارشها، سالانه حدود ۶۰ میلیارد مترمکعب آب زیرزمینی توسط چاه های غیرمجاز در کشور استخراج می شود و بیش از ۳۰۰هزار چاه غیرمجاز در سطح کشور وجود دارد این در حالی است که ۳۰۰ طرح عمرانی حوزه آب در کشور نیمه تمام مانده و تکمیل این پروژه ها به بودجه هنگفتی نیاز دارد.
پارسینه
