اینجامی توانی قصه سفری باتاریخ وطبیعت روایت کنی،باشدکه درآرامش نفس نسیم درشالیزارها گم شوی،با رودخانه‌ها جاری شوی،از آبشارهاغصه رافروریزی و بروی ازکاج بلندی بالاعشق برداری از لانه نور.
صدیقه امیدی: اینجا دریک شب زیبایی بهاری می توانی در گوشه ای از این دیار سحر انگیز روحت را در زلالی چشمه های دامنه‌های دنا غرق کنی و به تماشا بنشینی قاب عکس بی نظیری را در گوشه ای از بهشت زمین، در یک روز بهاری با آسمانی آبی و دشتهایی سبز در دامنه جنگل‌های بلوط دنا با سرخی شقایق و سپیدی بابونه ها.
به گزارش بویرنیوز، کهگیلویه و بویراحمد سرزمین چهارفصل برف و آفتاب، سرزمین تپه ماهورهای سبز، مردان بزرگ، سرزمین آریوبرزن، دنای سربه آسمان ساییده، بشارخروشان، آبشارهای بلند، بلوط های هزارساله دامنه‌های سبز و لاله های واژگون دنا است.
کهگیلویه و بویراحمد سرزمینی است که برف و آفتاب را در کنار هم دارد و از دو بخش سردسیری آرمیده در پای دنا و بخش گرمسیری با منابع طلای سیاه و تپه ماهورهای سبز تشکیل شده است.
وقتی نیمه سردسیر این سرزمین پوشیده از برف است، بهار در نیمه گرمسیر آن دامن گلدار سبزش را گسترده است و فاصله این دو آب‌وهوای متفاوت ساعتی بیش نیست.
بهار که می آید، بوی چویل و بابونه و ریواس دامنه‌های مخملین دنا را عطری تازه می بخشد و گلبرگهای سرخ و زرد لاله های واژگونش دل هر بیننده‌ای را می رباید.
از شیراز که به سمت غرب بروی، از اصفهان که به سوی جنوب سفرکنی، از اهواز که راه مشرق را بپیمایی و از بوشهر که عزم سفر به سمت شمال کنی به کهگیلویه و بویراحمد می رسی با مساحت ۱۶ هزار کیلومتر مربعی در میان کوهستان‌های شکوهمند و سترگ زاگرس.
این دیار چهارفصل، به‌واسطه موقعیت جغرافیایی خاصی که دارد به عنوان کریدور شمال به جنوب و شرق به غرب شهرت دارد و بخشی از جاده طریق الرضا که جنوب غربی را به شمال شرق متصل می کند نیز از این استان می گذرد.
کهگیلویه و بویراحمد هشت شهرستان دارد که دو شهرستان آن در بخش سردسیری و شش شهرستان دیگر در بخش گرمسیری واقع هستند.
بویراحمد و دنا دو شهرستان سردسیری استانند که در پای کوههای سر به فلک کشیده دنا قرار دارند و به تبع آن جاذبه های طبیعی منحصر به فردی دارند.
شهرهای یاسوج و سی سخت دو شهر مهم در این دو شهرستان اند که هرساله در بهار و تابستان میزبان گردشگران زیادی از جنوب و مرکز کشور هستند.
سی سخت نگینی سبز بر دامن سپید دنا
سی سخت شهری در ۳۵ کیلومتری شمال غربی شهر یاسوج، این شهر همچون نگینی در دامنه کوه دنا در میان تاکستانهای انگور و دامنه‌های سبز دنا جا خوش کرده است.
باغهای سیب و تاکستانهای انگور چون حصاری سبز شهر را در برگرفته و کوه دنا زلال آبهای روان و گوارا را بر این شهر ارزانی داشته است.
کوه گل، چشمه میشی، دشتک، گردنه بیژن، بن رود و بندان دو آبشار دره ناری و توف شاه، آبشار بهرام بیگی، چشمه‌های آب معدنی، دریاچه‌های فصلی و دامنه‌های پوشیده از گُل، از مکانهای دیدنی و زیبای این شهر کوهپایه ای است.
غار ده شیخ در روستای ده شیخ یکی از شگفت‌انگیزترین غارهای شناخته‌شده در کشور است که همچون غار علی صدر دارای قندیلهای بزرگ و دریاچه های زیرزمینی است.
دهانه این غار در ارتفاع یکهزار و۶۷۰ متری از سطح دریا واقع‌شده و باید مسیر ابتدای این غار را که در حدود پنج تا شش متر است به‌صورت نشسته طی کرد.
در فاصله ۱۰ کيلومتري ارتفاعات جنوبي دنا، منطقه امن حفاظت‌شده دنا با فاصله پنج کيلومتري از آبشار دره ناري با موقعيت بارز و منحصر به فرد در ارتفاعات صعب‌العبور و با ارتفاعي قريب ۱۰۰ متر در موقعيت جنوب غربي قله مورد کل دنا واقع‌شده است.
در هشت كیلومتری به سمت شمال غرب شهر سی‌سخت در دامنه كوه دنا، دشتی سرسبز محصور در چهار قله اصلی دنا به نام‌های قزل‌قلعه، برج آسمانی، مورگل و قاش‌مستان قرار دارد که هر بیننده‌ای را به تماشا وامیدارد تا لحظهای آرامش را در این دشت و در پای دنا نفس بکشند.
یاسوج دروازه پارس
برخی از تاریخدانان جهان، یاسوج را دروازه پارس(persian gates) نامیده اند و اعتقاد دارند که ۳۳۱ سال قبل از میلاد، “اسکندر مقدونی” در حمله به پرسپولیس از منطقه یاسوج گذشته و در تنگه ای در شمال این منطقه با نام “تنگ مهریان” با لشکر “آریو برزن”، سردار بزرگ هخامنشی رودررو شده است.
اینجا یاسوج است، شهری که بر عشق و صداقت و سادگی استوار است و مردمانش همواره عشق را از نیاکانشان به ارث برده اند. شهری که همچون نگینی سبز و مخملین در پای دنای همیشه استوار و بلوطهای هزارساله اش آرمیده است.
طبیعت بکر و زیبای دامنه‌های دنا، جوش و خروش رودخانه‌ها و آبشارها، نغمه فراموش شده پرندگان و صدای هلهله باد در گندمزارها، گوشه ای از زیبایی های بی نظیر سرزمین آریو برزن است.
ودهای خروشان بشار و مهریان و کوههای سر به فلک کشیده دنا با پوشش جنگل‌های بلوط و بنه، گرداگرد این شهر را فرا گرفته است به طوری که برخی این منطقه را شمال جنوب می نامند.
آبشار یاسوج که در پنج کیلومتری شمال این شهر قراردارد، دارای هوایی مطبوع و آبی خنک و گواراست که سالانه میزبان مردمانی است که برای لحظه ای آرامش در سایه سار درختان سر به فلک کشیده اش می آسایند و میهمانش می شوند.
این آبشار در میان دو تنگه واقع‌شده و درختهای کهنسال بلوط که عمری دویست ساله دارند، گرداگرد این آبشار را فراگرفته است.
مکان تفریحی تنگ گنجه‌ای که در ۱۰ کیلومتری شمال غربی یاسوج قرار دارد، منطقه ای است خوش آب و هوا با رودخانه‌ای زلال و پوشیده از جنگل که از دل کوههای دنا می‌جوشد و نوازشگر چشمان گردشگران در بهار و تابستان است.
این تنگه در جاده یاسوج به سی سخت قرار داشته و با داشتن امکانات رفاهی مکان مناسبی برای مسافران نوروزی است.
پارک جنگلی یاسوج یکی دیگر از زیباییهای بکر و روح نوازی است که با ۸۰۰ هکتار وسعت بزرگترین پارک جنگلی درجنوب کشور است.
این پارک در شمال شهر یاسوج قرار داشته و انبوه درختان بلوط، بادام کوهی، ارزن، کیکم، بنه و زالزالک در آن، سایه مهرشان را بر سر هر غریبه ای می گسترانند.
دریاچه سد شاه قاسم تابلویی زیبا از آبی آسمان و سبزی درختان و آبی رودخانه‌هاست که در پنج کیلومتری جنوب شهر یاسوج بر دامنه کوه نقش بسته است.
آبشار تنگ تامرادی که در فاصله ۵۵ کیلومتری از شهر یاسوج واقع‌شده یکی از زیباییهایی است که منحصر به فرد بودنش چشم هر بیننده‌ای را مسحور می کند.این آبشار از ۱۵ آبشار تشکیل شده و ارتفاع آن بیش از ۱۵ متر است. وجود چهار آبشار با ارتفاع هشت تا ۱۰ متر و حوضچه های آب زلال و گوارایی که همچون زمردی سبز در دل این آبشار پدیدار شده اند، زیبایی آبشار را صد چندان کرده است.
در فاصله ۲۵ کیلومتری شهر یاسوج ماسوله ای دیگر قرار دارد که نامش “کریک” است. در ورودی این دهکده شالیزارهای سبز همچون تابلویی زیبا و چهل‌تکه است که در آینه زمین نقش بسته است. بافت دهکده بافتی قدیم است که در خانه‌ها به‌صورت پلکانی قرار داشته و حیاط هر خانه پشت‌بام خانه‌ای دیگر است.
این دهکده زیبا در انبوه درختان و باغات و شالیزارها محصورشده و درختانش در دو طرف جاده گنبدی ساخته‌اند که وقتی از آن می‌گذری، پای در بهشتی می‌گذاری که با نغمه پرندگان و صدای جویبارها و سکوت درختان عجین شده است .
کشف گورستانی بزرگ با قدمت سه هزار و ۵۰۰ ساله خود گویای ناشناخته بودن یاسوج است.
این گورستان در مکانی زیبا مشرف بر رودخانه بشار واقع است تا نشان دهد بشار در عمر هزاران ساله خود هم‌نشین تمدن‌های باستانی کهن بوده است.
گچساران و باشت دیار طلای سیاه و رودخانه های خروشان
شهرستان‌های کهگیلویه، گچساران، باشت، چرام، لنده و بهمئی شهرستان‌های گرمسیری استان هستند که اکنون همگی مخمل سبز بر تن کرده و میزبان بهارند.
روستای زیبای مارین در ۳۶ کیلومتری شمال شهر گچساران و ۱۹۸ کیلومتری جنوب شرقی یاسوج قرار داشته و آب‌وهوای این روستا باوجودی که در یک منطقه گرمسیر واقع‌شده است، معتدل است.
روستای مارین یکی از روستاهای تاریخی ایران است و راه سلطنتی شوش به تخت جمشید و بیشاپور (در دوره هخامنشیان) از هفت کیلومتری این روستا عبور می‌کرده است.
موقعیت سوق‌الجیشی روستای مارین، در دوره هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان سبب احداث قلعه‌های متعدد راهبانی در حوزه نفوذ آن شده است.
پل‌های خیرآباد، گنبد لیشتر، چهار طاقی خیرآباد، دشتک دیل، آثار تاریخی لیشتر، آبشار کنج بنار، دامنه کوه هامی، دشت لیشتر، چشمه آب گرمو، رودخانه‌های فراوان، چشمه مارین، تنگ دیل، روستا کلگه، پل تاریخی پریم، کوه عنا و کوه دلو از دیگر جاذبه های گردشگری در شهرستان‌های گچساران و باشت هستند.
کهگیلویه تابلویی الوان از تاریخ و طبیعت
در شهرستان کهگیلویه نیز باغ معروف و مشهور چشمه بلقيس، باغ عمران، چشمه کورسا، امامزاده امير يوسف، سرکرته، باغ و آبشار المون، قلعه قديمي، روستاي تاريخي آرند و باغهای زيباي طسوج دل هر بیننده‌ای را می ربایند.
غار پیرزن در قلعه دختر دهدشت در دیواره‌ای به طول ۳۰ متر قرار دارد و یکی از جاذبه های گردشگری دهدشت در کهگیلویه است.
درون غار تاکنون شناسایی نشده است و به سبب صعب‌العبور بودن مسیر آن درگذشته راه‌هایی به‌وسیله دست به درون غار ایجادشده بود که باگذشت زمان از بین رفته است.
در این شهرستان، شهر تاریخی”بلاد شاپور” و آبشار طبیعی “کمر دوغ” و “کوه خائیز” از جاذبه‌هایی است که تاریخ و هویت این شهر را رقم می‌زنند.
این آبشار هفتمین آبشار مرتفع کشور است و ارتفاع زیاد آن سبب شده که رنگ آبی که از این آبشار به دامنه‌ها سرازیر می‌شود، به سفیدی بگراید و به رنگ دوغ شبیه شود.
قلعه‌های دختر، امامزاده چله خان و “کتیبه تنگ پیرزال” از دیگر جاذبه های گردشگری در شهرستان کهگیلویه است.
مهم‌ترین اثر تاریخی شهرستان بلاد شاپور در دهدشت است که معماری اسلامی در دوران صفویه را به رخ گردشگرانش می‌کشد.
این شهر تاریخی بارگاه هفت امامزاده را در خود پنهان دارد و به این دلیل به شهر “هفت‌گنبد” شهرت یافته است.
سرزمین چهارفصل کهگیلویه و بویراحمد یادگارهای تاریخی بسیاری را در دل سرزمینش به یادگار دارد و دنا با همه عظمتش در منطقه سردسیری این دیار بهشتی از رنگ و زیبایی آفریده است.
دنا با همه سخاوتش مردمان این دیار را با طبیعت پیوند داده است و این استان به‌واسطه قرار گرفتن در میان کوهستان‌های زاگرس مرکزی بیش از هشت درصد آب کشور را در اختیار دارد.
بارش متوسط سالیانه ۵۳۶ میلی‌متر باران در کهگیلویه و بویراحمد به همراه آب برف قله‌های دنا، تامر، نور، خامی، خائیز، ساورز و حجال موجب ایجاد بیش از هزار چشمه فصلی و دائمی در کوهپایه‌های زاگرس جنوبی شده است.
در این میان ۱۸ چشمه دائمی و پرآب با تخلیه سالانه ۴۹۵ میلیون مترمکعب آب می‌جوشند و صدها نهر و رودخانه می‌زایند و این رودخانه‌ها در مسیر پرپیچ‌وخم خود به هم می‌پیوندند و چهار رود پر آب بشار، مارون، زهره و خیرآباد را به وجود می‌آورند.
کهگیلویه و بویراحمد در کنار این منابع آبی فراوان جنگل‌های انبوهی نیز دارد و پس از استان‌های شمالی کشور، بیشترین سرانه جنگل را دارد.
جنگل‌های استان هشت درصد جنگل‌های کشور و ۲۰ درصد از جنگل‌های حوزه زاگرس بوده و بر این اساس سرانه جنگل در دنیا هشت‌دهم، در ایران دودهم و در این استان ۱.۷ دهم هکتار است که می‌توان گفت سرانه جنگل در کهگیلویه و بویراحمد ۸.۵ برابر کشور و ۲.۱ برابر دنیا است.
تنوع گونه‌های گیاهی در سراسر زاگرس مرکزی، بالغ‌بر دو هزار گونه گیاهی است که از این میان حدود یک هزار و ۲۵۰ گونه در منطقه حفاظت‌شده دنا شناسایی‌شده‌اند که این رقم معادل ۱۵.۶ درصد گونه‌های کشور است.
استان در تنوع گیاهی با 46 کشور جهان برابری می کند
دو هزار گونه گیاهی و ۴۰۰ گونه دارویی در کهگیلویه و بویراحمد شناسایی‌شده که این تعداد ۴۵ گونه بومی و منحصر به دنا هستند و به راین اساس منطقه حفاظت‌شده دنا به‌تنهایی به‌اندازه ۴۶ کشور دنیا گونه گیاهی آندومیک دارد.
بیش از ۱۱ درصد مساحت کهگیلویه و بویراحمد را مناطق حفاظت‌شده تشکیل داده و در مجموع ۲۵۰ هزار و ۵۰۰ هکتار منطقه حفاظت‌شده در استان وجود دارد که با توجه به وسعت یک درصدی کهگیلویه و بویراحمد نسبت به کشور، این استان در این زمینه جایگاه بسیار خوبی دارد.
هم اکنون هفت منطقه حفاظت‌شده دنا با وسعت ۹۳ هزار و۶۶۰ هکتار، دنای شرقی با وسعت ۲۸ هزار و ۲۰۲ هکتار، خاییز سرخ با مساحت ۳۳ هزار و ۲۳۵ هکتار، خامی با وسعت ۲۵ هزار ۶۷۱ هکتار، دیل با ۱۰ هزار و ۳۸۱ هکتار، سولک با دو هزار ۴۲۸۷ هکتار و سیوک با ۱۲ هزار ۸۵۸ هکتار در استان وجود دارد.
در راس همه این ها پارک ملی دنا و منطقه حفاظت‌شده دناست که با وسعتی معادل ۹۳ هزار و ۶۶۰ هکتار دارای ۱۵۵ گونه جانوری پرنده، ۲۴ گونه جانوری پستاندار، ۲۰ گونه آبزی و ۳۹ خزنده است.
آستانه بی بی حکیمه شکوه ابدی زاگرس
آستان مقدس حضرت بی بی حکیمه (س)، خواهر امام رضا (ع) در دامنه کوههای زاگرس و در کنار آبی دریای خلیج فارس برکتی است که به سرزمین نفت خیز گچساران شکوه و عشق می‌بخشد.
بقعه متبرکه حضرت بی بی حکیمه(س) که طبق اسناد و روایات مختلف، از دختران حضرت امام موسی بن جعفر(ع) است در فاصله ۸۰ کیلومتری جنوب شهرستان گچساران در موقعیت خاص جغرافیایی در میان کوههایی صعب‌العبور و درکنار چشمه ای جوشان قرار دارد.
.
همه ساله زائران فراوانی از سراسر کشور به عشق اهل بیت راه پرپیچ‌وخم و ناهموار زیارتگاه بی بی حکیمه را از میان تپه ماهورهای بلند گچساران می پیمایند تا از این چشمه گوارای معرفت و حقیقت جرعه ای بنوشند.
بیش از ۳۰۰ بقعه متبرکه در کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد که همیشه ملجاء و مأمن مردم عاشق اهل بیت این استان بوده اند.
اینجا در کهگیلویه و بویراحمد طبیعت همه چیز را برای زیستن در یک هوای پاک و به دور از دلمردگی مهیا کرده و سفره ای گسترده، رنگین از بابونه ها و گندمزارها، شالیزارها و باغها و آبشارهای سر به زیر و خروشان، باغ های زیبا، تالاب های طبیعی، غارها و اشکفت ها، چشمه های متعدد، دریاچه های طبیعی دردل کوهستان های بزرگ.
