یکی از اعضای سازمان نظام مهندسی ساختمان استان طی یادداشتی به «نقش نور در امنیت، زیبایی و اقتصاد شهری» پرداخته است و سوالات تامل برانگیزی از وضعیت نورپردازی در شهرهای کهگیلویه و بویراحمد مطرح کرده است كه در اينجا بخش دوم اين يادداشت از منظر خوانندگان مي گذرد.
متن یادداشت مهندس مهرداد موحدپور* در ادامه آمده است:
نورپردازی چیزی فراتر از نورتاباندن به اشیا، فقط برای نمایاندن آنها است. بخش‌های روشن‌تر و تیره‌تر درون قاب به ساخته‌شدن ترکیب‌بندی هر نما کمک می‌کنند و به این ترتیب نگاه ما را به اشیا و کنش‌های خاص معطوف می‌دارند. یک لکه که نور بیشتری دریافت کرده، می‌تواند چشم بیننده را به یک نکته مهم جلب کند، در مقابل، سایه جزئیات را پنهان می‌کند یا تعلیق ایجاد می‌کند درباره اینکه چه چیزی ممکن است در آنجا، در پشت سایه باشد
.نورپردازی کمک می‌کند تا بافت‌ها جلوه‌گر شوند و به ترکیب‌بندی کلی نما شکل می‌دهد. نورپردازی می‌تواند حس ما از شکل و بافت اشیای نمایش داده شده را تحت تاثیر قرار دهد.
یکی دیگر از مفاهیم پایه گذاری شده در حوزه نورپردازی و طراحی نورپردازی مفهوم معماری نور است.بر خلاف تصور اکثر مردم که یک معمار ساده یا یک متخصص برق می تواند طراحی نورپردازی یک بنا را به عهده بگیرد ، نورپردازی بنا نیاز به متخصصی به نام معمار نور دارد. معمار نور کسی است که آشنایی کامل با اصول معماری و طراحی نما، منابع نوری رایج و مناسب برای نورپردازی، روانشناسی رنگ نور ، مخاطب شناسی و اصول ابتدایی جامعه شناسی ،اصول اولیه انتقال انرژی،خیرگی و اصول رفع خیرگی داشته باشد.
معمار نور با استفاده از این ابزارها می تواند برخلاف یک معمار و یا یک طراح نورپردازی دو نمای مناسب و متناسب برای شب و روز نما ارائه دهد که تناسب بین نمای روز و شب، عدم ایجاد خیرگی در شب، عدم اعمال نازیبایی در روز، در برداشتن مفاهیم معماری در روز و شب ، کاهش هزینه های اولیه ، کاهش هزینه های ثانویه، کاهش مصرف انرژی در نورپردازی ، کاهش نیاز به روشنایی مصنوعی داخلی در طول روز و … را در برداشته باشد. لذا می بایست گفت که معماری نور هنر طراحی نما متناسب با اصول طراحی نورپردازی است. در این میان نورپردازی محیط بیرونی با فضای داخلی باهم متفاوت است و ضوابط وپیچیدگی های خاص خود را دارد وهم چنین کارایی چشم انسان در روز و شب باهم متفاوت است. مردم در شب احساسات متفاوتی دارند و نورپردازی و روشنایی محیط اطراف می تواند روی احساسات آنها تاثیرگذار باشد. احساس انسان فقط با دیدن صحنه های درام، وقایع ورزشی و طبیعت محیط بیرون تحریک نمی شودبلکه احساس امنیت و آرامش در شب نیز بر روی احساسات اثرگذار است. این امنیت وآرامش در فضای بیرونی می تواند با ایجاد روشنایی ونورپردازی مناسب بدست آید.
نورپردازی فضاها و احجام بیرونی در شب از فواصل زیاد دیده می شود و این بر اهمیت دقت در نحوه نور پردازی می افزاید و در این بین سایه ها به شدت می توانند به حس فضا کمک کنند.
عامل مهم و تاثیر گذار دیگری که احساس میکنم به شکل عجیبی دربعضی از پروژه های استان کهگیلویه و بویراحمد به دست فراموشی سپرده می شود خیرگی است.خیرگی عامل تمایزمیان اشیاء وزمینه آن(سطح زمین) است و در واقع تراکم نور سطح شیئ وزمین را به یکدیگر نزدیک می کند. درشرایطی که خیرگی به آن حد برسد که شیء قابل تشخیص نبوده و دیده نشود خیرگی مطلق ایجاد می شود. در این صورت درصدی که مقدار درخشندگی زمینه شیء(سطح زمین) باید افزایش یابد تا شیء بتواند دیده شود.((آستانه افزایش نام دارد)). آستانه افزایش بستگی به توزیع نور چراغ، درخشندگی سطح زمین ،آرایش نصب چراغ و محل ناظر دارد.
بنابراین خیرگی با تنظیم آستانه افزایش قابل کنترل است. خیرگی به عنوان یک عامل آزار دهنده در روشنایی می باشدکه باعث محدود شدن حوزه دید و ایجاد خستگی برای افراد شده وباید تا آنجا که ممکن است محدود شود که بحث خیرگی در معابر پرتردد شهری فوق العاده مهم وتاثیرگذار است ولی در خیلی از محورهای درون و بیرون شهری استان کهگیلویه و بویراحمد مورد غفلت قرارگرفته است. مانند محور یاسوج به مادوان که با اندکی تامل در هنگام رانندگی متوجه خواهیم شد که به علت انتخاب غیر علمی چراغ ها و ارتفاع نامناسب نصب نه تنها به روشنایی معبرکمکی نشده است بلکه خیرگی میزان دید را به شدت کاهش داده است وعلیرغم چندین نقد متفاوت از آن همچنان بدون پاسخ مانده و بستر بروز حوادث دلخراشی شده است…!
نتیجه گیری:
امیدوارم بحث فوق اندکی برنگاه مردم و مسوولین به مقوله هنر نورپردازی و تاثیرات شگرف آن بر ما و پارامترهای گوناگون اطراف ما تاثیری ولو کوچک گذاشته باشد وبدانیم لزوما ترکیبی از برترین ها، برترین نخواهد بود.هنر یک طراحی ایجاد یک ترکیب است. ترکیبی از چیزهایی که شاید برترین نباشند، اما برای رسیدن به مطلوب بهترین مجموعه را تشکیل می دهند وگاهی اوقات هزینه ای اندک باعث جلوگیری از اتلاف سرمایه های هنگفت می شود. بهینه ترین راه برای رسیدن به هدف،راهی است که با همگامی علم و تجربه برنامه ریزی شده باشد.
* کارشناس ارشد برق
** دبیر انجمن علوم ایمنی استان
خداییش من که لذت بردم یه چیزایی حالیم شد.
عالی بود ولی
ولی کو گوش شنوا پوشم بینا مهندس؟
درود برمهندس جوان جنب آقای مهندس موحد که بامطلب مفید که گذاشتن بهرمند شدیم امیدوارم ک مدیران مربوطه نیز به فکر باشن
درود بر شما عالی بود احسن برشما کر خوب خوش ذات خوش سلیقه سادات