زنان در ورزشگاه/ لاریجانی و تکرار مواضع انتخاباتی روحانی/ هسته سخت تورم/ کیهان و صدور فرمان تحریم اروپا/ همه کلیدها دست روحانی نیست

سخت شدن ادامه مسیر کاهش نرخ تورم موضوع اصلی روزنامه دنیای اقتصاد است که در دو مطلب اصلی این روزنامه نمود یافته است. تیتر اول این روزنامه یعنی «توقف تورم در هسته سخت» به گزارش همایش پولی بانکی دیروز اختصاص دارد و علی فرح‌بخش هم در پایان سرمقاله این روزنامه با عنوان «راه رسوخ به هسته سخت تورم» نوشته: آمار پولي كشور به روشني نشان مي‌دهد كه با محدود شدن استقراض دولت از بانك مركزي وظيفه افزايش پايه پولي بر عهده استقراض بانك‌ها از بانك مركزي نهاده شده است؛ عاملي كه علاوه بر افزايش پايه پولي بر افزايش ضريب فزاينده نقدينگي هم موثر است. رشد حجم نقدينگي از آن خربزه‌ها است كه لرز آن با تاخير ظاهر مي‌شود و به‌همين دليل اكنون در ادبيات اقتصادي از واژه‌اي به نام نيمه عمر كه از فيزيك هسته‌اي به عاريت گرفته شده، استفاده مي‌شود. نیمه عمر، دوره‌ای است که برای یک ماده رادیواکتیو لازم است تا نصف جرم خود را به انرژی تبدیل کند. برای مثال اگر نیمه عمر یک ماده رادیواکتیو 10 سال باشد، پس از گذشت 10 سال نصف، پس از گذشت 20 سال یک‌چهارم و پس از گذشت 30 سال یک‌هشتم آن هنوز قادر به تشعشع مواد رادیواکتیو است.

همین مدل برای بسیاری از سیاست‌های اقتصادی و به‌ویژه رشد حجم نقدینگی صادق است و اکنون از فیزیک هسته‌اي به ادبیات اقتصادی هم تسری یافته است. به این ترتیب که افزایش كنوني حجم نقدینگی مدت‌ها طول خواهد کشید تا آثار تورمی خود را در دوره‌های بعدی تخلیه کند. از سوی دیگر کنترل حجم نقدینگی نیز قادر نیست در یک مدت کوتاه آثار کنترلی خود را بر تورم نشان دهد و به ثبات در سیاست‌های انقباضی در یک دوره طولانی نیازمند است. بررسی‌های انجام‌شده از طریق مدل‌های اقتصادسنجی، نیمه عمر نقدینگی در ایران را حدود پنج فصل یا 15 ماه نشان می‌دهد و این امر مبین آن است که پس از گذشت این دوره فقط نیمی از آثار نقدینگی تخلیه ‌شده و بقیه آثار آن همچون یک ماده رادیواکتیو به دوره‌های بعد منتقل می‌شود. آثار افزایش نقدینگی به لحاظ جغرافیایی نيز متقارن نیست و معمولا آثار افزایش نقدینگی ابتدا در شهر تهران سپس در سایر شهرهای بزرگ و به‌تدریج به شهرهای کوچک کشور سرایت می‌کند. چنین است که اجرای منقبض‌ترین سیاست‌های پولی نیز قادر نیست ترمز تورم را هم به لحاظ زمانی و هم به لحاظ مکانی به راحتی بکشد و در صورت اجرای بهترین سیاست‌ها، یک دوره گاه طولانی‌مدت برای حصول نتیجه نیاز است.

سابقه تاريخي نرخ تورم در 30 سال اخير نشان مي‌دهد كه اگرچه گاه دولت توانسته با اجراي سياست‌هاي منضبط به موفقيت‌هايي در كاهش تورم دست يابد، ولي عدم پايبندي بلندمدت به اين سياست‌ها به روند صعودي دوباره قيمت‌ها منجر شده است. به‌عنوان مصاديق عيني مي‌توان تورم تك‌رقمي سال‌هاي 64 و 69 را متذكر شد كه دوباره تورم آهنگي صعودي يافت و در سال 84 نيز ركورد نسبي جديدی در حدود 4/ 10 درصد ثبت شد؛ ولي پس از آن دوباره روند قيمت‌ها سير صعودي يافت. براي كنترل تورم راهي جز اصلاحات بنيادي و پايبندي به سياست‌هاي انضباطي پولي و مالي موجود نيست و استمرار در رشد نقدينگي فعلي در خوش‌بينانه‌ترين حالت مفهومي جز برخورد با هسته سخت تورم ندارد.

حبیب نیکجو هم در سرمقاله خراسان با نگاهی متفاوت به این موضوع در باره «راه عبور از هسته سخت تورم» نوشته: قبل از هر چيز لازم است بگوييم برخلاف آن چيزي که اکثر مردم مي انديشند، نرخ تورم توسط دولت هدفگذاري مي شود. يعني اينگونه نيست که دولت کنار بنشيند و تنها تورم را اندازه گيري کند، بلکه سياست گذار پولي با سياست هاي مناسب به دنبال کنترل نرخ تورم از طريق ابزارهايي است که در دست دارد. بنابراين دولت بايد با هدفگذاري تورم به سمت تورم مورد نظر خود حرکت کند. بدون شک اولين مرحله اي که اقتصاد بايد براي عبور از تورم هاي بالا بپيمايد، تنفر از تورم بالاست. تا زماني که مجموعه مردم و دولت از تورم بيزار نشده باشند و عزم اجتماعي براي کاهش تورم وجود نداشته باشد، کاهش تورم غير ممکن است. از اين رو عده اي مي گويند درمان ابرتورم ها بسيار آسان تر از تورم هاي بالاست. اين عزم زماني جزم خواهد شد که اکثريت مردم کاهش تورم را الزامي بدانند. چرا که براي کاهش تورم بايد هزينه پرداخت کنيم.

در اين مرحله لازم است سياست گذار پولي نرخ هاي هدف تورم خود را اعلام کند و به صورت جدي به آن عمل کند. اگر مردم باور کنند سياست‌هاي دولت و بانک مرکزي به‌منظور کاهش تورم جدي است و در عين حال به آنها اعلام شود عزم بر رسيدن به رقم‌هاي بسيار پايين‌تري براي نرخ تورم است، آن گاه آن ها نيز ديگر انتظار تورم‌هاي بالا را نخواهند داشت. اين موضوع سبب مي‌شود مردم در فرآيند عقد قراردادهايي که بين خود دارند، اعم از قراردادهاي استخدامي، تسهيلات، سپرده‌گذاري و غيره ، اين موضوع را لحاظ کنند. مثلا در اين شرايط تعديل دستمزدها، بالاي 20‌درصد صورت نخواهد گرفت. در مورد نرخ‌هاي سود بانکي نيز قطعا بازنگري صورت خواهد گرفت. براي مثال در حال حاضر با تورم 14‌درصد ديگر نرخ سود 20‌درصد نخواهيم داشت و ديگر بانک‌ها سود بالايي از مشتريان طلب نخواهند کرد و خودشان اقدام به پايين آوردن نرخ سود سپرده‌ها خواهند کرد؛ چراکه از پايين آمدن تورم آگاهي دارند. اين مسير سبب مي شود که تورم انتظاري مردم کاهش پيدا کند و در نتيجه به تورم تک رقمي دست پيدا کنيم. اين دقيقا مشابه اتفاقي است که در ترکيه رخ داد. سياستگذاران ترکيه از وجود تورم بالاي 100 درصد رنجيده خاطر بودند و عزم خود را براي ريشه کن کردن آن جزم کردند. عزمي که با وجود سياست گذاري مقتدر همچون کمال درويش جدي تر به نظر مي رسيد. ترکيه با استفاده از وجود عزم ملي براي مقابله با تورم و سياست هاي تغيير تورم انتظاري مردم توانست تورم بالاي 100 درصد در سال 2002 را به کمتر از 6 درصد در سال 2005 برساند.

قانون سخنان جهانگیری در باره تنهایی دولت را به عنوان تیتر اول خود انتخاب کرده و گفت و گویی با عنوان «مذاکرات هسته‌ای نقطه قوت دولت است» با اسدالله بادامچیان دارد. قانون در گزارشی میدانی با عنوان «چیتگر، زندگی از جنس دیگر» سراغ تنها کمپ ترک اعتیاد زنان تهران رفته است.

سعيد معيدفر نیز در یادداشتی با عنوان «سرخوردگي‌ها و ناكامي‌ها عامل اعتياد زنان» برای قانون نوشته: می‌گويند ميزان اعتياد زنان در سال‌هاي اخير بيشتر شده اما چرا چنين اتفاقي در كشور ما افتاده است؟ بخشي از اين اتفاق يك امر عادي است، با توجه به تحولاتي كه در زمينه‌هاي فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و سياسي در كشور ما به وجود آمده، هرچه جلوتر مي‌رويم ميزان حضور زنان درجامعه بيشتر مي‌شود. در زمان‌هاي گذشته، اين حضور نزديك به صفر بود.منظورمان از حضور، حضور اقتصادي است، چون زنان كشاورز در گذشته دوشادوش همسران‌شان در زمين كار مي‌كردند. در واقع زنان در كسب و كار امروز چندان نقشي نداشتند. اما امروز آنها اين نقش را پررنگ كردند و وارد جامعه شدند و بيشتر از گذشته در فعاليت‌هاي اقتصادي دخيل شدند. هرچه اين حضور اجتماعي بيشتر مي‌شود، جنبه‌هاي آسيب‌شناختي قضيه هم بيشتر مي‌شود. زني كه وارد فعاليت‌هاي اقتصادي نشده، كمتر دچار ورشكستگي مي‌شود و كمتر سر از زندان در مي‌آورد. زناني كه فعاليت‌هاي اجتماعي و اقتصاديشان را افزايش مي‌دهند، خواه ناخواه آسيب مي‌بينند. بخش عمده‌اي از آسيب‌هاي اجتماعي‌اي كه امروزه دامنگير زنان شده، به خاطر همين حضور بيشتر است. اما در عين حال مسائل ديگري هم در اين ميان دخيل هستند. براساس آمارها، ميزان زنان سرپرست خانوار نسبت به 10 سال گذشته، تقريبا دو برابر شده است. اين نشان مي‌دهد زنان مسئوليت‌هاي بيشتري را نسبت به گذشته به دوش مي‌كشند و قاعدتا ممكن است به خاطر اين مسئله دچار آسيب هم شوند. از طرف ديگر، اعتياد بانوان بيشتر تبعي است. معمولا در خانواده‌هايي كه مردان معتاد هستند، زنان هم به مخدر آلوده مي‌شوند. در خانواده‌اي كه پدر معتاد است امكان اعتياد همسر و فرزندان بيشتر مي‌شود. آمارها عموما حاكي از آن است كه بخش عمده‌اي از اعتياد زنان ناشي از اعتياد همسران و زندگي در يك خانواده نابسامان است. بخش ديگري از اين اتفاق، فقر است. متاسفانه به دليل مشكلات اقتصادي عديده در كشور، عوارض و آسيب‌هاي اجتماعي زيادي در كشور پديدار شده است. ميزان فرار دختران از مناطق محروم بالا رفته، فرار هم مقدمه‌اي است بر به وجودآمدن آسيب‌هاي اجتماعي از جمله فحشا و بعد از آن اعتياد.

در نهایت این که روزنامه اعتماد در کنار نقل مواضع جهانگیری، لاریجانی و مطهری، تصاوير و متن مجوز سازمان منابع طبيعي برای عبور اتوبان از سرخه حصار را منتشر کرده است.

صفحه احزاب روزنامه اعتماد هم با درج چندین مطلب، نقش‌آفرینی ناطق نوری در انتخابات پیش روی مجلس را بررسی کرده است. محمدحسین مهرزاد در پایان گزارشی با عنوان «رهبری ناطق و مدیریت لاریجانی با رایزنی باهنر» نوشته: ناطق اگرچه مخالفان جدي دارد اما به همان نسبت در ميان تئوريسين ها و پراگماتيست هاي اصولگرا طرفداران پروپاقرصي دارد. از اميرمحبيان در مقام تئوري پرداز تا علي لاريجاني و اين اواخر محمدرضا باهنر در جايگاه مردان عملياتي اصولگرا او حامياني دارد كه هر كدام مي توانند با يك حركت كل بازي را تغيير دهند. در تمام سال هاي گوشه نشيني ناطق علي لاريجاني هرگز رابطه خود را با او قطع نكرده و حتي تلاش كرد اين رابطه را روز به روز بهبود بخشد. سياستمدار مازندراني مي داند كه شرط بقايش در مجلسي غيراصولگرا استفاده از تمام ظرفيت هاست: ظرفيت‌هايي كه حرف شان در ميان اصلاح طلبان هم خريدار داشته باشد و بتوانند كرسي رياست مجلس را همچنان در اختيار اصولگرايان قرار دهند. به همين دليل لاريجاني هربار كه با نام ناطق مواجه شده زبان جز به تحسين او باز نكرد و حتي در اندك فرصت هايي نظير همايش نقش پژوهش در قانونگذاري لوح تقدير هم تقديم او كرد تا نشان دهد اگر براي لاريجاني متحداني متصور باشند حتما يكي از مهم ترين آنها ناطق نوري است. اما موافقان و متحدان احتمالي ناطق نوري تنها به جريان هاي سياسي رسمي اصولگرايان محدود نمي شود. او در ميان طيفي از اصولگرايان بدون عقبه سازماني نيز جايگاه درخور توجهي دارد. علي اكبر ولايتي يكي از همين چهره ها و بلكه مهم ترين آنهاست. او كه طي روزهاي گذشته با انتشار نامه بي پاسخ آيت الله مهدوي كني در سال ٩٢ براي كناره گيري از انتخابات بار ديگر در عرصه داخلي و عمومي سياسي نامش سرزبان ها افتاده مي تواند يكي از بازوهاي اين شيخ اصولگرا باشد.
محمدرضا باهنر كه طي سال هاي اخير به مرد لابي ها معروف شده توانسته از تمام پيچ و خم هاي اتفاقي و طراحي شده به سلامت عبور كند. او با مديريت ماجراي پول هاي رحيمي به كانديداها از يك زلزله سياسي در مجلس اتفاقي عادي ساخت و نشان داد به خوبي بلد است از بازي هاي طراحي شده نيز عبور كند. البته در ماه هاي گذشته با زمزمه تشكيل حزب رهروان ولايت به رهبري علي لاريجاني او از بازي رييس مجلس كنار گذاشته شد اما هيچگاه اين جدايي را تاييد نكرد. باهنر در مقام رهبري جبهه پيروان و جانشيني زعيمي چون حبيب الله عسگراولادي بايد نقشي فراتر از دبيركلي يك تشكيلات سياسي را ايفا كند به همين دليل هم كوشيد جبهه پايداري را ضلعي از اضلاع اصولگرايي معرفي كند و ائتلاف با آنها را در دستور قرار دهد. او اين كار را به قيمت خروج از حلقه اول اطرافيان لاريجاني انجام داد چه آنكه به خوبي مي دانست لاريجاني آنقدر كه با پايداري ها زاويه دارد حتي با اصلاح طلبان ندارد. با اين حال باهنر در تمام اين سال ها نشان داده هوش سياسي اش از متوسط فعالان اصولگرا بيش از اينهاست. پس چنان رفتار كرد كه جايگاهش در هيات رييسه مجلس نهم براي سال پاياني هم حفظ شود. او حالابا يك اظهارنظر ديگر تمايلش به طيف معتدلين و عقلگرايان اصولگرا را بيشتر نشان مي دهد: «ما مي خواهيم آقاي ناطق وارد مديريت صحنه سياسي كشور شود. بعضي ها مي گويند آقاي ناطق بيايد به شرطي كه با ما باشد اما ما براي وي شرط نمي گذاريم. آقاي ناطق مي گويد من احساس تكليف نمي كنم كه البته رايزني ها با ايشان ادامه دارد.»