درنقد رسانه ملی

ضیاءالدین ستارزاده – صدا و سیما تنها سازمان رسانه ای است که متولی قانونی پخش برنامه های رادیویی و تلویزیون و یکی از قدرتمند ترین رسانه ها از نظر برد و نه از نظر محتوا در ایران است . این سازمان علاوه بر تملک رادیو و تلویزیون مالک شهرک فیلم سازی سیما فیلم است. و جشنواره های فیلم و موسیقی و هنر برگزار می کند. با وجود بودجه ی 580 / 1 میلیارد تومانی این سازمان در سال 1393 یکی از ضررده ترین نهادهای دولتی در کشور محسوب می شود. صدا و سیما دارای 18 شبکه ی ملی، 10 شبکه ی فراملی و 31 شبکه استانی است که در سالهای اخیر با بالا بردن زمان و تعدد پخش آگهی های تبلیغاتی سوداگری را در بخش دولتی وارد کرده است و به ترویج نگاه مصرف گرایانه و سبک زندگی اشرافی و عدم توجه به قشر وسیع متوسط و رو به پایین جامعه می پردازد که با مقتضیات روز جامعه هم خوانی ندارد. این در حالی است که در برنامه ی خنده بازار تبلیغات مکرر شبکه های ماهواره ای را به تمسخر می گیرند ولی خود در این باره پیشی گرفته و با پخش بیش از حد معمول آگهی های تجاری رسانه ی ملی را به بازاری اقتصادی تبدیل کرده است که این امر مخاطبان را برای دیدن فیلمی 45 دقیقه ای حدود یک ساعت پای تلویزیون می نشاند. نبود رقیب و بهره گیری از بودجه ی دولتی، صدا و سیما را از داشتن خلاقیت در برنامه هایش دور کرده است که این امر باعث شده است که صدا و سیما نتواند تمامی علایق و ذائقه های جامعه را پاسخگو باشد . عدم توجه به نیازهای تمامی بخش های جامعه و عدم نیاز سنجی جوانان باعث تمایل بیش از پیش شهروندان به شبکه های ماهواره ای شده است. صدا و سیما یک سازمان عمومی است و باید نسبت به نیازهای علمی، فکری، معنوی، فرهنگی و اجتماعی جامعه جوابگو باشد و در توسعه ی فرهنگی نقشی شگرف را ایفا کند ولی متأسفانه صدا و سیما به گونه ای عمل کرده است که نتوانسته است این نیازها را پاسخگو باشد. و متناسب با تغییر نسل ها و ورود نسل های جوانتر ذائقه سازی نکرده است. فیلم سازی و تنوع در ساخت فیلم ها یکی از عناصر پویایی رسانه ها می باشد که صدا و سیمای ایران فاقد این پویایی است و عمدتاً با پخش فیلم های تکراری بیشتر ساعات کاری خود را پر می کند. شاید نمود بیشتر ضعف رسانه ی ملی در بخش خبر ملموس تر و محسوس تر باشد، برای مثال در آنجا که خبرنگار رسانه ی رقیب خارجی بطور مستقیم از اتفاقات منطقه(کوبانی)گزارش زنده تهیه می کند بخش خبری ما به مدد آرشیو به تهیه ی گزارش می پردازد و خبرنگار ما با کت و شلوار اتو کشیده در استودیو به ارائه ی گزارش می پردازد. بخش عمده ی انتقادها به صدا و سیما در حوزه ی شبکه های استانی است بطوریکه صدا و سیما با دیکته کردن یک سیاست رسانه ای بطور مثال در حوزه ی پخش فیلم شروع به تقسیم فیلم های آرشیوی میان شبکه های مختلف استانی می کند که این امر از پویایی رسانه های استانی و تولید فیلم های بومی جلوگیری می کند. برای مثال شبکه ی دنا از آداب و رسوم محلی و سنتی فقط به شاهنامه خوانی بسنده کرده ا ست . افزایش تعداد شبکه ها همراه با کیفی سازی نبوده است و خیلی از این شبکه ها بیننده هایش از تعداد کارمندان آن شبکه کمتر است مسئله ای دیگر اینکه متأسفانه در سالهای اخیر ساخت فیلم های تاریخی خوبی مانند مختارنامه ، یوسف پیامبر، در چشم باد و… متوقف شده است. از عمده ایرادات دیگر صدا و سیمای ایرانی عدم توجه به پدیده ی سترگ موسیقی است. صدا و سیما تنها به برخی از انواع موسیقی آن هم به صورت گزینشی می پردازد و عملاً دیگر انواع موسیقی را طرد و به کنجی می کشاند. از آنجاکه سلایق مخاطبان متنوع و گوناگون است بهتر است که موسیقی های ارائه شده توسط صدا و سیما گسترده تر شوند، به گونه ای که صدا و سیما بتواند عمده سلایق مردم را پوشش دهد. ارسال پارازیت در سال های اخیر بخاطر اختلال دردریافت امواج ماهواره ای باعث ایجاد بیماری هایی برای شهروندان شده است که این امر نتیجه ی کم کاری های صدا و سیما در پوشش علایق گوناگون و برنامه های آموزشی در حوزه های مختلف می باشد. امیدورایم که در سالهای آینده افزایش کمی و کیفی برنامه های صداوسیما با معیارهای فرهنگی جامعه باشیم وتریبون عده ای خاص نشود.