تعرضات به منابع ملی و طبیعی و راهکارهای پیشگیری از وقوع این جرایم

سید یعقوب افشون کارشناس امور زندانها در معاونت پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کهگیلویه و بویراحمد

تعرض به منابع ملی و طبیعی در سالهای اخیر با رشد شهرنشینی و اهمیت زمین در شهرهای بزرگ رواج فروانی گرفته و شاهد وقوع زمین خواری در اطراف شهرها هستیم واستان کهگیلویه وبویراحمد هم از این قاعده مستثنی نیست . این استان دارای بیش از یک میلیون و هشتصد هزار هکتار مرتع و جنگل می باشد که تعرض به منابع طبیعی و ملی به گونه های غیر از زمین خواری  می باشد . استان ما به دلیل اینکه چیزی بالغ بر 85درصد آن را کوهستان ها تشکیل داده است بالطبع اکثر شهرها و روستاهای آن در دل کوهستانها و در کنار اراضی ملی و طبیعی می باشد که زمینه تخریب بیشتر را فراهم آورده است تخریب منابع ملی و طبیعی در این استان شامل موارد ذیل می باشد :

• تخریب اراضی اطراف شهرها ی در حال رشد که به دلیل کمبود زمین های هموار و به دلیل افزایش قیمت زمین باعث دست درازی به اراضی ملی شده است .
• تعرض به حریم رودخانه که با وجود سنگ شکن های که بدون برنامه کارشناسی شده اقدام به احداث و تخریب بستر رودخانه ها کردند که باعث پایین رفتن بستر روخانه ها و در پی آن بر اثر بارندگی سرعت تخریب مسیر روخانه ها افزایش یافته و علاوه بر آن تغییر مسیر رودخانه ها ، افزایش خسارات سیلاب ها و از بین رفتن آبزیان و کاهش آبهای زیر زمینی را در پی دارد .
• تعرض به آبهای زیر زمینی : با حفر چاههای بی رویه و با فاصله نزدیک و صدورمجوزهایی بدون کارشناسی برای حفر چنین چاههایی که باعث کاهش آبهای جاری و خشک شدن رودخانه ها می شود .
• تعرض و تخریب گیاهان دارویی و کوهی در استان ما که پوشش گیاهی و دارویی آن از گونه های نادر در سطح کشور و حتی جهانی می باشد و در سالهای اخیر با استفاده بی رویه و سود جویی برخی افراد و ایجاد مشاغل کاذبی چون گیاه فروشی باعث ریشه کن شدن برخی از این گونه های گیاهی شده است . در فصل بهار شاهد فروش گیاهان در سطح شهر و کنار جاده های ورودی شهر می باشیم ، علاوه بر آن عده ای سودجو اقدام به قاچاق این گونه گیاهان به دیگر استانهای همجوار جهت فروش می کنند .
• تعرض به جنگهای بلوط : در استان ما با توجه به پوشش جنگلی و قرار گرفتن در امتداد جنگلهای زاگرس جنگلهای بلوط در این استان خودنمایی می کنند اما متأسفانه در سالهای اخیر عده ای سود جو بلای جان این جنگلها شده اند . با قطع درختان و آتش سوزی های که به وجود می آورند باعث خشکاندن درختان و تهیه زغال می نمایند که علت آن هم نبود پوشش درختی در استانهای همجوار و بالابودن قیمت زغال در این استانها باعث ترغیب سودجویان شده است .
• کوچ زودهنگام عشایر و چرای بی رویه :در استان ما علاوه بر وجود عشایر خود استان شاهراه گذر عشایر دیگر استانها می باشد که به دلیل کوچ زودهنگام عشایر و چرای پیش از موعد گیاهان و علفزارها یی را که هنوز تولید دانه نکرده اند باعث از بین رفتن پوشش گیاهی استان شده است .

تعرض با منابع ملی و طبیعی از نگاه قانون :

ماده 47 : هر کس در جنگلها عمداً آتش سوزی ایجاد نمایند به حبس مجرد از سه سال تا ده سال محکوم می شود و در صورتی که که مرتکب مأمور جنگلبانی باشد حداکثر مجازات مذکور محکوم خواهد شد .

تبصره 3  از ماده 48 : راننده وسیله نقلیه که چوب بدون پروانه را عالماً حمل کند معاون در جرم محسوب و علاوه از مجازات مقرر از دو ماه تا یک سال از حق رانندگی محروم می شود .

ماده 42-1-جریمه نقدی بریدن، وریشه کن کردن وسوزاندن هر اصله نهال،یکصد هزار(100،000)ریال تا دویست و پنجاه هزار ریال(250،000)

ماده43- الف- بریدن و ریشه کن کردن بوته ها وخارهای مناطق بیابانی وکویری ،چهار صد هزار(400،000)ریال

ب-بریدن و ریشه کن کردن درختچه های مناطق بیابانی و کویری ،یک میلیون(1،000،000)ریال

ماده46- جریمه نقدی کت یا پی زنی یا روشن کردن آتش در تنه درختان جنگلی،دو میلیون ریال تا پنج میلیون ریال می باشد

ماده-69 قانون مجازات اسلامی:هر کس به وسیله صحنه سازی از قبیل،شخم زنی،پی کنی،دیوار کشی،تغییر حد فاصل،امحای مرز،کرت بندی،نهرکشی،حفره چاه وامثال ان به تهیه آثار تصرف در عرصه و اعیانی موضوع این قانون مبادرت نماید و مبادرت به هر نوع اقدام یا عملیاتی نماید که موجب تخریب یا تجاوز ویا تصرف عدوانی منابع مذکور گردد علاوه بررفع تصرف وجبران خسارت به حبس از نه ماه تا سه سال محکوم خواهد شد

تبصره 2 : اعياني كه در عرصه مورد تجاوز احداث شده  يا بشود به حكم دادگاه، حسب مورد قلع و قمع و يا به نفع دولت ضبط مي شود.

ماده 62 : چرانيدن دام در عرصه‌هاي منابع طبيعي موضوع اين قانون بدون اخذ پروانه يا مازاد بر ظرفيت تعيين شده در پروانه و طرح و يا خارج از زمان مقرر ممنوع بوده و جرم محسوب مي گردد و متخلف به ازاي هر واحد دامي به پرداخت جريمه اي معادل20 درصد ارزش متوسط روز آن واحد دامي علاوه بر خسارات وارده محكوم خواهد شد.

راهکارهای پیشگیرانه :

• بی شک در تمامی جرایم نقش فرهنگ سازی و آگاه سازی از طریق صدا و سیما ، آموزش و پرورش بی بدیل می باشد .
• از مسئولین انتظار می رود زمینه های منع قانونی برای مقابله با سبزچینی گیاهان را فراهم کنند .
• جلوگیری از احداث جاده های که مسیر رسیدن به ارتفاعات را هموار می کنند .
• نظارت و کنترل بیشتر قرق بانان و محیط بانان منابع طبیعی در فصل برداشت این گونه گیاهان و این کنترل نباید در جاده های مواصلاتی صورت گیرد بلکه در خود کوهستان ها و پیش از چیده شدن این گیاهان باشد .
• پیرامون اراضی ملی اطراف شهر منابع طبیعی و ثبت اسناد و نظارت بیشتری داشته باشد .
• در بحث واگذاری در چهارچوب قانون ، اراضی ملی ،جهت احیای کشاورزی و باغات نظارت بیشتری شوند تا تغییر کاربری داده نشود .
• اداره آب با حساسیت و کارشناسی بیشتر ،اقدام به صدور مجوز حفر چاه نمایند .
• در بحث قاچاق زغال تعداد مأموران نظارتی و قرق بانان بیشتر شوند و در بازرسی های ورودی و خروجی استان روندی سخت گیرانه و هوشیارانه تر داشته باشند تا سودجویان با فروش زغال و سود ناشی از آن به هدف شوم خود دست نیابند که دوباره ترغیب به این کار شوند .
• از دوست داران طبیعت و محیط زیست جهت احیای گونه های گیاهی دعوت و کشت گونه های گیاهی نادر در دستور کار مسئولان منابع طبیعی قرار گیرد .
• دستگاه قضایی اشد مجازات را برای متعرضین به منابع طبیعی و ملی در نظر گرفته و تسریع در رسیدگی نمایند .