مرگ خوب است ولی برای همسایه !

کاوه بهلولی قشقایی – در چند روز اخیر” طرح حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر”یکی از مباحث داغ محافل در ایران شده است و کمتر جلسه یا تجمعی را یافت میکنید که پیرامون این قضیه سخن نرانند.طبعا افراد متفائت نیز از ظن خود ,سوگیری های متفاوتی دارند و از نظرگاه خود,قضیه را تفسیر میکنند.فی المثل “رییس جمهور در جمع اقشار مختلف مردمی استان زنجان در نهمین سفر استانی خود با انتقاد تلویحی از طرح در دست بررسی مجلس تحت عنوان “حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر” هشدار داد که مبادا روزی امر به معروف و نهی از منکر وسیله‌ای برای تفرقه و جدایی آحاد جامعه از یکدیگر باشد”یا در نقدی که آقای شریعتمداری(کیهان)به سخنان دیروز رئیس جمهور در زنجان زده که مضمون ان”آقای دکتر روحانی در اجتماع مردم زنجان به تشریح نظرات خویش درباره فریضه امر به معروف و نهی از منکر پرداخت که باعرض پوزش باید گفت؛ اظهارات ایشان اولا؛ در بیان موضوع «دو پهلو»!، ثانیا؛ با توجه به مختصات زمانی- یعنی ماجرای اسیدپاشی ضدانقلاب داخلی و توهم‌پراکنی دشمنان بیرونی درباره آن- «حساب‌نشده»! و ثالثا؛ در برخی از موارد با واقعیات جاری انطباق نداشت!”(فرارو). همه میدانیم که امر به معروف و نهی از منکر ,یک فریضه با آثاراجتماعی است و سویه ان,تماما رفتارهای اجتماعی را نشانه گرفته و درصدد ساختن بستری ارام و بانشاط برای زیست اجتماعی میباشد که در ان دلی با هر اندیشه ای شکسته نشود و حقوقی پایمال نگردد(از منظر حقوق اجتماعی).
اما اهمیت این فریضه زمانی مشخص میشود که فاعل یا مفعول دائمی ندارد و به عبارتی ,اقتضایی است یعنی اینگونه نیست که همیشه “عمر” نهی یا امر کند و “زید ” هم امر یا نهی شود بلکه استوار بر فعل یا ترک فعل است یعنی اینکه ممکن است در زمانی”عمر “مرتکب منکری شود و در همان زمان “زید ” او را نهی کند و بلافاصله پس از چند دقیقه “زید مرتکب منکری شود و “عمر “او را نهی کند که البته شرایطی را نیز برای این امر و نهی ,مترتب دانسته اند که به چند مورد مقتضی در این نوشتار اشاره میکنیم(بیش از 20 شرط )
1.خود شخص آمر به معروف یا ناهی از منکر ،آن معروف را ترک نکرده یا فاعل به آن منکر نباشد .
2.آمر و ناهی، معروف و منکر را بشناسد و یقین داشته باشد بوجوب معروف و حرمت منکر، و ایمن باشد از اشتباه خودش.
3.آن که در امر و نهی او مفسده و ضرری نباشد، پس با احتمال عقلایی به ضرر و مفسده، ساقط می‎شود.
4.برای آمر یا ناهی نیز هیچ شرطی را قائل نشده اند
بنابراین هر فردی (بدون قید خاص) هر فرد دیگری را با توجه به تحقق فعل مستوجب نهی یا ترک فعل مستوجب امر,می تواند امر و نهی کند که گاهی این نهی شونده میتواند رئیس جمهور باشد(اشاره به مطلب شریعتمداری) امر به معروف و نهی از منکر، نه فقط یک فریضه شرعی منحصر به اسلام که یک اصل عقلی مربوط به همه جوامع بشری است. بدیهی است هر چه روابط انسانی پیچیده تر، رسمی تر و گسترده تر شود، شکل این امر به معروف و نهی از منکر هم متفاوت تر خواهد بود.اما مهمترین مورد این فریضه در این است که پایانی ندارد به عبارتی,هر لحظه هر کس میتواند مستوجب دریافت امر یا نهی شود و اگر کسی نهی یا امری را ترک کند گناهکار است.با توجه به مقدمات بالا,چند سئوال اساسی مطرح میشود که گاها ذهن را می ازارد:
آیا آنچه در مجلس شورای اسلامی درباره طرح امر به معروف و نهی از منکر می گذرد، تنازل یک فریضه شرعی به کمترین سطح قابل تصور آن نیست؟یعنی صرفا افراد خاصی(پوشش جوانان) را نشانه گرفته است و از بقیه افراد خطاکار در کشور چشم پوشی میکند(اشاره به اختلاس و…)
آیا فقط حق امر و نهی کردن برای آقای شریعتمداری و بعضی از افراد وجود دارد یا اقای رئیس جمهور هم می تواند نمایندگان مجلس را امر به معروف و نهی از منکر کند؟ظاهرا بعضیها از سخنان دیروز رئیس جمهور محترم بر اشفته اند!
ایا میتوان به این فریضه ,نگاهی جناحی داشت و اطرافیان خود را مشمول امر و نهی ندانست؟
و مهمترین سئوال اینکه ,ایا ممکن اسن کسی منکر را نشناسد و از فرد مرتکب منکر,به بهانه معروف بودن فعل او دفاع کند؟(اشاره به شرط 2 درج در مقاله)
اگر این مورد اخر اتفاق بیفتد ناظرین در مورد اصل فریضه امر به معروف و نهی از منکر و مجریان ان چه خواهند گفت؟