بهشتی در جنوب ایران + (تصاویر)

شهر یاسوج با زیباییهای چشم نوازش همچون قطعه حریری سبز در دامنه های دنای شرقی قرار گرفته و به واسطه این زیباییها و آب وهوای مطبوعش، هر ساله در فصل بهار و تابستان، پذیرای گردشگران وعلاقه مندان به طبیعت است.

به گزارش بویرنیوز، این شهر در دل کوه ها و تپه های پوشیده از درختان جنگلی آرمیده و به واسطه طبیعت زیبای آن و وجود آبشارها، چشمه ساران، رودخانه ها و جنگلهای انبوه بلوط، این شهر را پایتخت طبیعت ایران نام نهاده اند.

شهری در شمال شرقی کهگیلویه و بویراحمد و در دشت کوچک “سررود” که در میان دو رودخانه بشار و مهریان قرار گرفته است. رودخانه هایی که از کوهستانهای زاگرس جنوبی سرچشمه می گیرند و دشتهای جنوب را سیراب می کنند.

وجود هفت امام زاده در اطراف این شهر مبین اعتقادات پاک شیعی این مردمان است. امام زادگانی که طی سالیان سال ملجأ و مأوای آنان بوده و هست و قسم به هفت امام زاده “سررود” سوگندی بس بزرگ محسوب می شود.

امام زاده شاه قاسم، شاه مختار، شاه عبدالله، شاه قیاس، شاه محمد، شاه فرج الله و شاه حسن در چهار گوشه این شهر، از گذشته های دور تاکنون مورد احترام و زیارتگاه مردم بوده است.

تاریخچه شهر یاسوج

اگرچه تا قبل از سال 1342 یاسوج تنها یک روستا در میان دهها روستای دشت سررود بود اما در این سال مرکز فرمانداری کل کهگیلویه و بویراحمد می شود و سپس در سال 1355 به مرکزیت کل استان ارتقا می یابد.

پیش از ایجاد شهر یاسوج، در حدود پنج کیلومتری آن، یک شهر قدیمی به نام «تل خسرو» قرار داشت که اینک به جز تپه‌ ای باستانی و یک روستا، اثری دیگر از آن باقی نمانده‌است.

این شهر در راستای اجرای پروژه تخت قاپوی عشایر و برای اسکان اجباری ایل بویراحمد از سوی حکومت رضا شاه پس از جنگ “تنگ تامرادی” تاسیس شد.

در جنگ “تنگ تامرادی”، بویراحمدی ها قشون دولتی را به فرماندهی سرلشکر “حبیب الله شیبانی” شکست دادند و خواب را برچشم رضاشاه حرام کردند تاجایی که شاه، سرلشکر “شیبانی” را به دلیل این شکست برکنار و سپس در یک دادگاه نظامی محاکمه می کند.

پس از جنگ تنگ تامرادی که به شکست ارتش مدرن رضا شاه از بویراحمدیها انجامید، دولتی ها با ایجاد تفرقه و پس از آن کشتن “کی لهراس”، عشایرزاده دلیر بویراحمدی اقدام به تاسیس شهر تلخسرو برای اسکان عشایر بویراحمد کردند.

براین اساس احداث اماکن اداری و مسکونی از سال 1309شروع شده و تا ابتدای دهه 20 ادامه داشت. اما پس از شهریور 1320و برکناری رضا شاه از قدرت این شهر توسط برخی از طوایف تخریب و غارت می شود.

با این حال تاریخ این منطقه به این شهر خلاصه نمی شود و وجود تپه باستانی “تل خسرو” مربوط به دوره کیانیان، کشف قبرستانی باستانی متعلق به 3500 سال پیش در اطراف این شهر و همچنین وجود محوطه باستانی محمود آباد و مهریان در شمال شرقی و غربی یاسوج و اسامی باستانی مناطقی در کنار این شهر همچون دشت روم، بازرنگ، مزدک و تل زالی حکایت از پیوند دیرینه این شهر با تاریخ باستان دارد.

اگر چه برخی از پژوهشگران باستانی معتقدند ساکنین این منطقه را سلسله ای از امرای محلی پارس به نام “بازرنگیان” تشکیل می دادند و برهمین اساس اینجا را بازرنگ می نامند.

افسانه کی خسرو

“تل خسرو” یکی از این مکانهای باستانی در پنج کیلومتری جنوب یاسوج است که بومیان آن را به “کی خسرو” فرزند “سیاوش” از پادشاهان کیانی نسبت می دهند و افسانه این تل، قرنها سینه به سینه نقل شده و اکنون نیز در بین مردم بومی ساری و جاری است.

بومیان معتقدند پس از آنکه به کی خسرو سروش الهی می رسد، به دشت یاسوج می آید و به سوارانش دستور می دهد هر کدام توبره ای خاک بر روی هم بریزند تا تپه ای شکل بگیرد.

آنگاه کی خسرو بر بالای تل می رود و لهراسب را به جانشینی خود انتخاب می کند. بومیان می گویند زال نیز در جای دیگری از این دشت با سپاهیانش تلی می سازد که هنوز هم آن را “تل زالی” می نامند. اگرچه اکنون زیرساختمانهای شهر یاسوج ناپدید شده است.

بر اساس این افسانه که در شاهنامه فردوسی نیز بدان اشارت شده، کی خسرو پس از آن که تاج شاهی را بر سر لهراسب می گذارد، با سی تن از سواران خود به  دنا می رود و در غاری که اکنون نیز با نام “غار کی خسرو” جاودان مانده، عبادت کرده و به آسمان پرواز می کند.

یاسوج؛ دروازه پارس

با این حال پیوند اساطیر ایران با این نقطه از دامنه های دنا یعنی یاسوج، تنها به این افسانه خلاصه نمی شود و برخی از پژوهشگران تاریخ باستان، یاسوج را دربند پارس نامیده اند و اعتقاد دارند که حماسه دربند پارس اینجا روی داده است.

اگر چه مکانهای دیگری از جمله تنگ تکاب، تنگ پیرزال و تنگ تامردادی هم از سوی برخی محققین استان به عنوان محل وقوع این جنگ نام برده شده اما Jona Lendering پژوهشگر هلندی تاریخ باستان احتمال داده در سال 331 سال قبل از میلاد، “اسکندر مقدونی” در حمله به پرسپولیس از منطقه یاسوج گذشته و در تنگه ای در شمال این مکان با نام “تنگ مهریان” با لشکر “آریو برزن”، سردار بزرگ هخامنشی رودررو شده است.

در این حماسه، آریوبرزن و خواهرش “یوتاب” و سپاهیانش چنان جنگیدند که همگی کشته شدند و نموداری از شجاعت و از جان گذشتگی در راه میهن را برای آیندگان به یادگار گذاشتند

.

اما اسطوره های کهن ایران زمین در کهگیلویه و بویراحمد گویی نه افسانه بلکه رویدادهای واقعی هستند که در اذهان مردم این دیار جاودانه مانده اند.

شاید کشف یک گورستان باستانی درکنار شهر یاسوج مربوط به هزاره قبل از میلاد مسیح، به این افسانه های اساطیری رنگ واقعیت و به نامهای باستانی در این شهر هویت تاریخی بخشد. گورستانی که به طور اتفاقی در سال 88 و هنگام خاکبرداری کشف شد.

کاوش گورستان باستانی یاسوج مربوط به سه هزار و 500 سال پیش، زوایای تاریخی ناشناخته مانده ساکنین باستانی این منطقه را که گوشه و کنار آن از گذشته های دور با نامهای باستانی جاودان مانده، هویدا می کند.

با این حال  شهر کنونی یاسوج در دهه 40 شمسی و 20 سال پس از تخریب تلخسرو و بازهم با هدف اسکان اجباری عشایر لرزبان بویراحمد که به دلیل خصلت ظلم ستیزی خود پیوسته در جنگ با حکومت مرکزی بودند، تاسیس شد و در آن سالها کارخانه قند به عنوان اولین صنعت در این شهر شکل گرفت. اگرچه امروزه صنعت در این شهر رشد بسیاری داشته و هم اکنون سه شهرک صنعتی در آن فعال هستند.

یاسوج پربارش ترین شهر زاگرس

شهر یاسوج با ارتفاع 1870 متر از سطح دریا، پربارش ترین شهر در حوزه زاگرس است و میانگین بارندگی بلند مدت در این شهر به  834 میلیمتر می رسد.

به همین دلیل این شهر نمایشگاهی از کوه، دشت، جنگل، رودخانه های خروشان، آبشارها و چشمه ساران است و این طبیعت بکر و چشم نواز یاسوج را به عنوان “پایتخت طبیعت ایران” معرفی کرده تا به واسطه این زیباییها و آب وهوای مطبوعش، هر ساله در فصل بهار و تابستان، پذیرای گردشگران زیادی به خصوص در فصول گرم سال باشد.

در این میان آبشار یاسوج گردشگر پذیرترین مکان تفریحی در این شهر در روزهای گرم تابستان است. این آبشار زیبا در پنج کیلومتری شمال یاسوج قراردارد و دارای هوایی مطبوع و آبی خنک و گواراست که سالانه مسافران زیادی را به خصوص در بهار و تابستان پذیراست. مسافرانی که از گرمای طاقت فرسای جنوب فرار کرده اند و میهمان سایه درختان قد کشیده، در کنار آبی خنک و روان همراه با نسیمی دل انگیز، می شوند.

مکان تفریحی تنگ گنجه‌ای که در 10 کیلومتری شمال غربی یاسوج قرار دارد، منطقه ای است خوش آب و هوا با رودخانه ای زلال و پوشیده از جنگل که دل کوه‌های دنا می‌جوشد و نوازشگر چشمان گردشگران در بهار و تابستان است.

پارک جنگلی یاسوج یکی دیگر از زیباییهای بکر و روح نوازی است که با 800 هکتار وسعت بزرگترین پارک جنگلی درجنوب کشور است.

این پارک در شمال شهر یاسوج قرار داشته و انبوه درختان بلوط، بادام کوهی، ارزن، کیکم، بنه و زالزالک در آن، سایه مهرشان را بر سر هر غریبه ای می گسترانند.

دریاچه سد شاه قاسم تابلویی زیبا از آبی آسمان و سبزی درختان و آبی رودخانه هاست که در پنج کیلومتری جنوب شهر یاسوج بر دامنه کوه نقش بسته است.

تنگ مهریان درشمال شهر یاسوج قرار داشته و رودخانه زیبای مهریان از آن می گذرد. آب و هوای مطبوع این تنگه جان هر رهگذری را تازگی می بخشد.

آبشار تنگ تامرادی که در فاصله ۵۵ کیلومتری از شهر یاسوج واقع شده یکی از جاذبه های طبیعی است که زیبایی منحصر به فردش چشم هر بیننده ای را مسحور می کند.

این آبشار از  15 آبشار تشکیل شده و ارتفاع آن بیش از 15 متر است. وجود چهار آبشار با ارتفاع هشت تا 10 متر و حوضچه های آب زلال و گوارایی که همچون زمردی سبز در دل این آبشار پدیدار شده اند، زیبایی آن را صد چندان کرده است.

در فاصله 25 کیلومتری شهر یاسوج ماسوله ای دیگر قرار دارد که نامش “کریک” است. در ورودی این دهکده شالیزارهای سبز همچون تابلویی زیبا و چهل تکه است که در آینه زمین نقش بسته است.

بافت دهکده بافتی قدیم است که در خانه ها به صورت پلکانی قرار داشته و حیاط هر خانه پشت بام خانه ای دیگر است. این روستای زیبا در انبوه درختان و باغات و شالیزارها محصور شده و درختانش در دوطرف جاده گنبدی ساخته اند که وقتی از آن می گذری، پای در بهشتی می گذاری که با نغمه پرندگان و صدای جویبارها و سکوت درختان عجین شده است.

اما این استان یکی از اصلی ترین مکانهای زیست عشایر ایران است که شیوه های زندگی جذاب آنها و تعامل زیبایشان با طبیعت یکی از زیباترین و کمیاب ترین جلوه های گردشگری ایران را رقم زده است.

شهر آریوبرزن طی روز های آینده و با آغاز دور دوم سفرهای تابستانی بازهم میزبان خیل عظیمی از گردشگرانی است که از گرمای خرما پزون جنوب فرار می کنند تا دمی در زیر سایه خنک بلوطهای دنا بیاسایند و از آب گوارای چشمه هایش بنوشند.

………..

گزارش و عکس: شریف اسلامی/مهر